Normy BHP nadal nie odgrywają większej roli w organizacji pracy polskich przedsiębiorców, zwłaszcza gdy wielu pracowników jest zatrudnianych na czarno lub na podstawie umowy o dzieło. Od 1996 r. Polska zaczęła dostosowywać kodeks pracy do wymagań unijnych. Do 2002 r. wdrożono 14 z 29 wymaganych dyrektyw.
— Jednak w niektórych aspektach nowego prawa cofnęliśmy się. Niektóre przepisy kodeksu pracy ciągle pozostają w sprzeczności ze sobą — mówi Jerzy Kowalski, dyrektor Departamentu Warunków Pracy w Ministerstwie Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej.
Wskaźnik częstotliwości wypadków śmiertelnych liczony na 1000 pracujących w Polsce wyniósł w 2001 r. 0,05. Jest on wprawdzie porównywalny z analogicznymi wskaźnikami w innych krajach, jednak nadal daleko nam do liderów w tej dziedzinie — Wielkiej Brytanii (0,008), Szwecji (0,017) czy Danii (0,020). Z danych GUS wynika, że udział wydatków na przestrzeganie wymagań BHP kształtuje się w Polsce na poziomie 1,4 proc. ogólnych kosztów. Jest to liczba 6 razy niższa niż średnia dla Europy Zachodniej.
W większości przypadków poprawa organizacji pracy w firmie nie zależy od spełnienia samych norm BHP. Efekty są widoczne dopiero po włączeniu obowiązków wykonywanych przez osoby odpowiedzialne za BHP do całego systemu zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy.
— Przepisy BHP funkcjonują prawidłowo, jeżeli przedsiębiorca potrafi interpretować je w dalszej perspektywie i wyciągać wnioski na przyszłość. W tym ma właśnie pomóc System Zarządzania Bezpieczeństwem i Higieną Pracy (SZBiHP), który umożliwia przełożenie prawa na faktyczne programy i zadania — mówi Janusz Haremza z Ośrodka Kwalifikacji Jakości Wyrobów Simptest.
Jak ocenia Jerzy Kowalski, w Polsce z korzyści, jakie niesie ze sobą stosowanie SZBiHP, zdaje sobie sprawę jedynie elita polskiego biznesu, czyli praktycznie garstka przedsiębiorców. Zaledwie 200 firm w Polsce może się pochwalić wdrożonymi systemami Bezpieczeństwa i Higieny Pracy (OHSAS 8001 lub polski system PN-N 8001). Natomiast większość podmiotów realizuje z uporem politykę BHP metodami tradycyjnymi, charakterystycznymi dla czasów socjalizmu.
— Nie biorą one pod uwagę, że przed podpisaniem umowy z polskim przedsiębiorstwem, unijny kontrahent spyta się o stosowane SZBiHP. Są to wprawdzie pytania uboczne, ale dużo wypadków to dowód złej organizacji pracy — mówi Jerzy Kowalski.
W krajach UE największe zainteresowanie systemami typu OHSAS przejawia branża motoryzacyjna oraz duże przedsiębiorstwa. Jednak certyfikacja postępuje także wśród mniejszych firm, kooperujących z dużymi koncernami.
— W UE na 100 certyfikatów ISO 9001 przypada 10-15 certyfikatów ISO 14001 i około 5 OHSAS. Przy tym popularność systemu OHSAS różni się w poszczególnych krajach — wyjaśnia Roman Zadrożny, dyrektor ds. certyfikacji w Dekra ITS.
W Polsce nadal tylko nieliczne firmy wdrażają te standardy.
— Korzyści z wdrożenia systemów serii 18001 to nie tylko zapobieganie wypadkom. Są to również korzyści ekonomiczne, wynikające z ograniczenia przestojów — wylicza Janusz Parol, dyrektor ds. systemów jakości z przedsiębiorstwa Tower Automotive Polska (TAP).
Mimo że oba systemy — OHSAS 8001 i PN-N 8001 — nie różnią się znacznie od siebie, standard OHSAS jest lepiej rozpoznawalny przez kontrahentów zagranicznych. Dlatego Polacy wolą wdrażać normę międzynarodową.
Możliwe jest również stosowanie obu systemów jednocześnie. Tak postępuje na przykład TAP.
— Wdrożenie i certyfikacja systemów poprawia wizerunek firmy zarówno wśród klientów krajowych, których obowiązuje PN-N-18001, jak zagranicznych, stosujących OHSAS 18001. Koszt wdrożenia i utrzymania obu systemów jednocześnie jest tylko nieznacznie wyższy od kosztów dla pojedynczego systemu
Komentarze