Państwowa Inspekcja [1]: Ze skargą do inspektora [2]

Autor : prawo Dodano: 20-09-2003 - 07:41
Pracodawca i Pracown [3]
Problemem numer jeden dużej grupy niezadowolonych pracowników jest brak wynagrodzenia za pracę
Zakres działalności Państwowej Inspekcji Pracy wyznaczają w znacznej mierze osoby szukające w tej instytucji wsparcia, pomocy, prostowania spraw trudnych poprzez egzekwowanie prawa. To oni składają do niej skargi i wnioski, proszą o porady prawne, oczekują czasem wyręczenia ich w sformułowaniu wniosku do sądu, spodziewają się rzetelnej kontroli w zakładzie pracy.
Jak wynika ze sprawozdania głównego inspektora pracy przedstawionego w Sejmie, podczas obrad Rady Ochrony Pracy, w poprzednim roku aż 84 proc. z ponad 23 tys. skarg, jakie wpłynęły do PIP zgłosili pracownicy. Zdecydowana większość dotyczyła niewypłacania lub zaniżania wynagrodzenia za pracę albo dodatków za pracę w godzinach nadliczbowych.


Lęk przed pracodawcą?
Inspektorzy PIP, dostrzegając korzystną zmianę w ilości skarg - w ubiegłym roku było ich mniej niż przed dwoma laty - są zdania, że sytuacja taka wynika albo ze spadku poziomu zatrudnienia, albo z lęku hamującego pracowników przed zgłaszaniem się do inspekcji we własnych sprawach.

O tym, jak dalece inspektorzy ingerują w problemy pracowników, usiłując rozwiązywać je z korzyścią dla pokrzywdzonych, niech świadczy fakt, że wydali oni w ubiegłym roku ponad 28 tys. decyzji nakazujących wypłatę wynagrodzenia lub innego świadczenia wynikającego ze stosunku pracy (łącznie 266 mln zł) na rzecz 215 tys. pracowników. Wśród nie wypłaconych przez pracodawców świadczeń można wymienić: świadczenia urlopowe, ekwiwalent za urlop wypoczynkowy, odprawy dla pracowników zwolnionych z przyczyn dotyczących pracodawcy.

Z przedstawionego w Sejmie sprawozdania wynika, że w roku ubiegłym zwiększyła się ilość nieprawidłowości dotyczących stosowania przepisów o przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy. W wielu zakładach brakowało dokumentacji czasu pracy, a istniejąca - w wielu przypadkach - nie była zgodna z prawdą.

- Niewypłacanie wynagrodzeń pracownikom - stwierdziła Anna Hintz, główny inspektor pracy - stało się dziś bolesnym problemem społecznym, nieznanym zupełnie w państwach Unii Europejskiej.

Komentując wzrost tego rodzaju przypadków Anna Hintz wyraziła opinię, że skuteczność pomocy udzielanej przez PIP skarżącym się pracownikom (samych tylko porad prawnych udzielono prawie 1,2 mln) jest uwarunkowana ogólną sytuacją gospodarczo-społeczną kraju, a zwłaszcza utrzymującego się bezrobocia.

Efektem przeprowadzonych w ubiegłym roku kontroli było skierowanie przez inspektorów PIP do pracodawców blisko 73 tys. wystąpień zawierających ok. 470 tys. wniosków, zwłaszcza dotyczących naruszania przepisów z zakresu: nawiązywania i rozwiązywania stosunków pracy, wynagrodzeń za pracę, urlopów wypoczynkowych i czasu pracy.

Ponadto inspektorzy ujawnili 101 740 wykroczeń przeciw pracownikom. Najwięcej z nich dotyczyło przygotowania pracowników do pracy w zakresie szkoleń bhp, badań lekarskich lub uprawnień kwalifikacyjnych. Znacznie wzrosła ilość wykroczeń w postaci naruszeń prawa, polegających na utrudnianiu działalności organów PIP.


Świadczenia pod lupą
Przestrzeganie przepisów prawa przy wypłacie wynagrodzeń i innych świadczeń pracowniczych było przedmiotem szczególnego zainteresowania Okręgowego Inspektoratu Pracy w Krakowie. Skontrolowano pod tym kątem 28 zakładów na terenie Małopolski - 4 pracodawców z sektora publicznego i 24 z prywatnego. W zakładach tych pracuje łącznie 7 521 osób. W grupie kontrolowanych firm dominowały branże: przetwórstwo przemysłowe, handel i naprawy, budownictwo, obsługa nieruchomości.

- Wśród wszystkich skontrolowanych pracodawców tylko jeden nie naruszył przepisów o wynagrodzeniach - skomentował wyniki kontroli Witold Borzym z Okręgowego Inspektoratu Pracy w Krakowie. - Pozostali nie wypłacili 5 650 pracownikom w wymaganym terminie świadczeń na kwotę 1 519 469 zł. Do najczęstszych naruszeń przepisów należało: niewypłacanie lub nieterminowe wypłacanie wynagrodzeń lub odpraw należnych przy rozwiązywaniu stosunku pracy z przyczyn dotyczących zakładu, wynagrodzeń za godziny nadliczbowe, wynagrodzeń i ekwiwalentu za czas choroby, świadczeń urlopowych, ekwiwalentu za pranie odzieży, a także dodatku nocnego.

Inspektorzy kontrolujący pracodawców odnotowali również podawane przez nich przyczyny łamania prawa. Najczęściej wymieniali oni: brak środków finansowych (17 przypadków); niewiedzę (9 pracodawców); nieprawidłowe metody obliczania świadczeń, pomyłki w obliczeniach, odmowę wypłaty świadczeń (1 przypadek), a także inne przyczyny.

W wyniku kontroli inspektorzy wydali w sumie 713 decyzji płacowych na łączną kwotę 1 114 965 zł, które dotyczyły 966 pracowników pokrzywdzonych z powodu niewypłacenia im m.in.: wynagrodzenia za pracę - także w godzinach nadliczbowych; premii regulowanej (również jej obniżenia); wynagrodzenia za urlop wypoczynkowy, ekwiwalentu pieniężnego za nie wykorzystany urlop wypoczynkowy; nagrody jubileuszowej (albo obniżenia jej wysokości); wynagrodzenia za czas choroby; niewypłacenia lub obniżenia odprawy rentowej albo emerytalnej; należności z tytułu podróży służbowej; odszkodowania za skrócony okres wypowiedzenia; odprawy pieniężnej z tytułu rozwiązania stosunku pracy z przyczyn dotyczących pracodawcy.

Oprócz wniosków do pracodawców (106) inspektorzy kierowali je również do sądów grodzkich, a także karali winnych mandatami. Wiele z tych spraw rozpatrzono już pozytywnie. Zrealizowano m.in. 452 decyzje płatnicze (z 713). Wielu pracowników otrzymało należne im wynagrodzenie.


Skargi
W pierwszym półroczu br. do siedziby OIP w Krakowie, Nowym Sączu i Tarnowie wpłynęło łącznie 1 526 skarg i wniosków, w większości od pracowników (70 proc.). Dotyczyły one zwłaszcza: niewypłacania przez pracodawców należnych świadczeń pieniężnych - wynagrodzenia za pracę, ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy, świadczenia urlopowego - ale także nieprzestrzegania przepisów o czasie pracy.

Pracownicy skarżyli się również na: nieprawidłowości związane z zawieraniem i rozwiązywaniem umów o pracę; uchybienia dotyczące wydawania świadectw pracy (np. niewydawanie ich, nieprawidłowa treść); niewłaściwe prowadzenie dokumentacji związanej ze stosunkiem pracy i akt osobowych pracowników; brak regulaminu pracy lub niedostosowanie go do obowiązujących przepisów prawnych.

W grupie skarg dotyczących czasu pracy można wymienić: nierzetelnie prowadzenie ewidencji czasu pracy; zatrudnianie pracowników w czasie przekraczającym ustalony wymiar bez zapłaty wynagrodzenia i udzielenia czasu wolnego, a także w godzinach nadliczbowych powyżej dopuszczalnego limitu.

Wiele skarg ma związek z warunkami pracy. I tu znów przeprowadzone kontrole ujawniły, że: duża grupa pracowników nie została przeszkolona w zakresie bhp lub odbyła szkolenia przeprowadzone nieprawidłowo; niektóre osoby dopuszczane są do pracy bez badań lekarskich (lub badania prowadzili nie uprawnieni do tego lekarze); pracownikom nie przydzielono odzieży i obuwia roboczego oraz środków ochrony indywidualnej.

Skargi mające związek z urlopami wypoczynkowymi pracowników dotyczą: nieudzielania urlopu w roku jego nabycia albo w pierwszym kwartale roku następnego; zaniżania wymiaru urlopu; udzielania urlopu bezpłatnego jednostronnie przez pracodawcę; braku planu urlopów; odmowy udzielania urlopów bezpłatnych. Pracownicy mieli np. wątpliwości, czy przysługuje im świadczenie urlopowe, w jakiej wysokości i czy można go nie wypłacić ze względu na trudną sytuację finansową pracodawcy.

Przedmiotem badania inspektorów był również zakładowy fundusz świadczeń socjalnych (42 skargi i wnioski): nieprzekazywanie odpisów na rzecz pracowników; nieprawidłowy rozdział środków; nienaliczanie odpisów na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych.

Z obrazu, jaki można nakreślić na podstawie działalności Państwowej Inspekcji Pracy, spraw, z jakimi mają do czynienia inspektorzy w swej codziennej praktyce wynika, że problemem numer jeden dużej grupy niezadowolonych pracowników jest brak wynagrodzenia za pracę i innych należnych za jej wykonanie świadczeń (46 proc. ogółu nieprawidłowości w Małopolsce). Inne problemy wiążą się ze stosunkiem pracy (13 proc.) i przygotowaniem do niej pracowników (6 proc.).

W br. obserwuje się także znaczny wzrost liczby środków prawnych zastosowanych przez inspektorów pracy dotyczących wypłaty świadczeń pieniężnych. W pierwszym półroczu ubiegłego roku było ich 612, a w analogicznym okresie br. - 1 466.
Źródło:
Dziennik Polski




Komentarze

Wyświetlanie Sortowanie
Tylko zalogowani użytkownicy mogą komentować. Zarejestruj lub zaloguj się [4]
Links
  [1] http://bhpekspert.pl/index.php?name=News&catid=6
  [2] http://bhpekspert.pl/index.php?name=News&file=article&sid=727
  [3] http://bhpekspert.pl/index.php?name=News&catid=&topic=79
  [4] http://bhpekspert.pl/user.php