Urlop na żądanie również dla nauczyciela [1]

Autor : poradnik Dodano: 13-04-2003 - 09:27
Praca [2]
Czy pracodawca musi zawsze udzielić urlopu „na żądanie” pracownika, bez względu na konsekwencje?
W związku z licznymi pytaniami nauczycieli zwracajacych się do nas o wyjaśnienie czy urlop na żądanie obejmuje również nauczycieli?

WYJAŚNIAMY
Pracodawca powinien udzielić 4 dni urlopu w każdym roku kalendarzowym na żądanie pracownika i w terminie przez niego wskazanym. Uprawnienie to przysługuje wszystkim bez wyjątku pracownikom / Górnikom,Hutnikom,Lekarzom,Policjantom,Nauczycielom. Zarówno więc zatrudnionym na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony, na czas określony lub na czas wykonania określonej pracy (w tym na czas zastępstwa pracownika nieobecnego w pracy z przyczyn usprawiedliwionych), jak i zatrudnionym na podstawie powołania, wyboru, mianowania oraz spółdzielczej umowy o pracę. Wolno zażądać takiego urlopu pracownikowi zatrudnionemu na okres próbny oraz przy pracy sezonowej, a także pracownikowi, który z upływem 6 miesięcy pierwszej w życiu pracy uzyskuje prawo do tzw. pierwszego urlopu, i pracownikowi, któremu z upływem roku pierwszej w życiu pracy przysługuje prawo do pozostałej części urlopu przysługującego po przepracowaniu roku. KOMENTARZ JENDEGO Z CZYTENIKÓW Szanowny Panie, Chciałbym, bardzo króciutko, skomentować tekst, który pojawił się na Pańskiej stronie - "Urlop na żądanie również dla nauczyciela". Zasady udzielania oraz wymiar urlopu dla nauczycieli określony jest bardzo szczegółowo w ustawie Karta Nauczyciela, co wyklucza stosowanie w tym zakresie przepisów Kodeksu Pracy. Stanowisko takie wyraził również Sąd Najwyższy. Zmiany, o których Pan pisze są zmianami do Kodeksu Pracy, a nie do Karty Nauczyciela. Nauczyciel nie może korzystać z urlopu wypoczynkowego w dowolnym okresie roku. Urlop nauczyciela pokrywa się z okresem ferii zimowych oraz letnich. Nie ma żadnej możliwości, aby nauczyciel skorzystał z urlopu w innym terminie, chyba że jest to urlop zaległy, którego nie wykorzystał, bo np. chorował w okresie wakacji. Jak napisałem na wstępie zmiana ta nie ma zastosowania do nauczycieli. Konsultowałem to Państwową Inspekcją Pracy. Również ta instytucja wyraziła taki pogląd. Z poważaniem Andrzej Dychtoń JAKIE JEST ZDANIE POZOSTAŁYCH ?
Przykład
Jan Kowalski podjął swoją pierwszą w życiu pracę zawodową 1 września 2002 r. Prawo do pierwszego urlopu, w wymiarze połowy urlopu przysługującego mu po przepracowaniu roku, uzyskuje z upływem 28 lutego 2003 r. Począwszy od 1 marca 2003 r. Jan Kowalski będzie mógł domagać się od swego pracodawcy urlopu „na żądanie”.
Kiedy urlop przysługuje?
Urlop na żądanie pracownika nie jest jakimś urlopem dodatkowym, wolno zatem pracownikowi upomnieć się o niego pod warunkiem, że już lub jeszcze dysponuje prawem do urlopu wypoczynkowego. Z tej przyczyny nie jest uprawniony do upomnienia się chociażby o jeden dzień takiego urlopu pracownik sezonowy, który nie przepracował przynajmniej jednego miesiąca, bądź 4 dni takiego urlopu – inny pracownik sezonowy, który przepracował dopiero dwa miesiące (pracownik zatrudniony przy pracy sezonowej uzyskuje prawo do urlopu w wymiarze 1,5 dnia za każdy przepracowany miesiąc). Nie jest uprawniony do upomnienia się o taki urlop również pracownik zatrudniony na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony, który wcześniej zdążył wykorzystać w całości należny mu urlop wypoczynkowy. Uzasadniona będzie także odmowa udzielenia omawianego urlopu, kiedy np. pracownik uprawniony do 26 dni urlopu zdąży wykorzystać wcześniej 13 dni urlopu, a jego stosunek pracy ma ustać 30 czerwca. Zadośćuczynienie podobnemu żądaniu naruszałoby bowiem zasadę proporcjonalności, zgodnie z którą pracodawca jest obowiązany udzielić wtedy jedynie 13 dni urlopu wypoczynkowego.
Przykład
Adam Nowak zgodnie z planem urlopów wykorzystał w kwietniu 2003 r. 10 dni z 20 dni kolejnego urlopu wypoczynkowego, do którego nabył prawo 1 stycznia 2003 r. Pracodawca wypowiedział mu następnie umowę o pracę ze skutkiem na 30 lipca 2003 r. Wymiar urlopu wypoczynkowego przysługującego Adamowi Nowakowi od tego pracodawcy w 2003 r. ulegnie przez to zredukowaniu do 9/12, czyli w zaokrągleniu do 12 dni urlopu. W takim przypadku pracownik może upomnieć się tylko o 2 dni urlopu „na żądanie”.
Jeżeli pracodawca ustala plan urlopów (obecnie kodeks pracy umożliwia rezygnację z jego ustalania), również po 31 grudnia 2002 r. urlopy powinny być udzielane zgodnie z tym planem, ustalanym obecnie wyłącznie przez pracodawcę, biorącego pod uwagę wnioski pracowników i konieczność zapewnienia normalnego toku pracy. Zrozumiałe jest, iż części urlopu udzielanego pracownikowi na jego żądanie nie powinno się obejmować planem urlopów. Dlatego planem urlopów należy obejmować przykładowo tylko 22 z 26 dni kolejnego urlopu wypoczynkowego, do których pracownik nabywa prawo 1 stycznia danego roku kalendarzowego.
Ile urlopu „na żądanie” naraz?
Wolno pracownikowi żądać jednego, dwóch, trzech lub czterech dni urlopu naraz, i to w terminie dowolnie przez siebie wybranym. Czy rzeczywiście w terminie jakimkolwiek? Początkowo sugerowano, że pojedyncze dni urlopu „na żądanie” mogą zastępować pierwszy dzień krótkotrwałej nieobecności w pracy spowodowanej chorobą oraz odosobnieniem w związku z chorobą zakaźną, za który pracownik nie zachowuje prawa do wynagrodzenia. Sprzeciwiający się tym sugestiom zarzucali, że art. 165 k.p. wyklucza możliwość równoczesnej niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną i korzystania z urlopu wypoczynkowego (podobny pogląd wyraził zresztą wcześniej Sąd Najwyższy w wyroku z 10 listopada 1999 r., sygn. akt I PKN 350/99). Sprzeciwiło się temu także Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, co w dostatecznej już chyba mierze uzasadnia odmowę udzielania urlopu z art. 1672 k.p. w celu zastąpienia nim pierwszego dnia krótkotrwałej nieobecności w pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną.
Może się oczywiście zdarzyć, że pracownik otrzyma omawiany urlop i niedługo później dostarczy pracodawcy zaświadczenie lekarskie stwierdzające jego równoczesną krótkotrwałą nieobecność w pracy wskutek choroby. W takim przypadku pracodawca powinien uznać urlop wypoczynkowy za nieudzielony (i udzielić go w terminie późniejszym), odmawiając pracownikowi wynagrodzenia za pierwszy dzień danej nieobecności w pracy.
Jak udzielić urlopu?
Żądanie udzielenia urlopu z art. 1672 k.p. może zostać zgłoszone nawet w dniu rozpoczęcia tego urlopu. Oznacza to dopuszczalność zgłoszenia zamiaru korzystania z urlopu w wyznaczonych jako „robocze” dniach np. 3, 4 i 5 marca 2003 r. Formalnie rzecz biorąc, żądanie udzielenia urlopu w owym dniu 3 marca 2003 r. może zostać zgłoszone aż do godziny 24.00 tegoż dnia. W związku z tym postuluje się niekiedy, ażeby w regulaminach pracy zobowiązywać pracowników do zgłaszania podobnych żądań na samym początku (np. w pierwszej godzinie) dniówki mającej być dniem urlopu bądź pierwszym dniem żądanego przez nich urlopu. Z drugiej strony warto chyba mieć na uwadze, iż zadośćuczynienie podobnemu warunkowi mogłoby nieraz okazać się niemożliwe z przyczyn całkowicie niezależnych od pracownika. Z całą pewnością nie znajduje jednak uzasadnienia ewentualne uzależnianie udzielania urlopu „na żądanie” np. od zgłoszenia przez pracownika takiego żądania z 2- lub 3-dniowym wyprzedzeniem.
Kodeks pracy nie określa formy, w jakiej zainteresowany pracownik ma zgłaszać pracodawcy swoje żądanie. Umożliwia to zgłoszenie go w formie całkowicie dowolnej, np. telefonicznie. Raczej jednak nie za pośrednictwem urzędu pocztowego, ponieważ oświadczenia woli pracowników mogłyby wówczas docierać do pracodawców ze znacznym opóźnieniem, co w odniesieniu do urlopów, o których mowa, nie powinno raczej mieć miejsca.
Przykład
Kierowca Marek Wiśniewski, mający 25 marca 2003 r. obsługiwać karetkę pogotowia ratunkowego, domaga się w tymże dniu urlopu „na żądanie”. Jeżeli pracodawca nie jest w stanie zastąpić Marka Wiśniewskiego innym pracownikiem, powinien odmówić udzielenia mu żądanego urlopu.
Wielu pracodawców obawia się, że udzielanie urlopów „na żądanie” może pociągać za sobą unieruchomienie całości, względnie newralgicznej części ich zakładu pracy, a przez to niejednokrotnie zagrozić czyjemuś życiu lub zdrowiu (jeżeli np. „zastrajkują” w ten sposób kierowcy pogotowia ratunkowego lub strażacy) albo spowodować znaczne szkody natury materialnej. Uznawać należy, iż w podobnych przypadkach pracodawca może odmówić udzielenia żądanego urlopu, z powołaniem się na art. 8 k.p. (zabraniający czynić ze swego prawa użytku sprzecznego ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub zasadami współżycia społecznego).
Jak postępować w razie całkowitego lub częściowego niewykorzystania przez pracownika urlopu „na żądanie” w roku kalendarzowym, w którym pracownik nabył do niego prawo? Bez wątpienia – podobnie jak część urlopu wypoczynkowego objęta planem urlopów – urlop ten będzie mógł zostać wykorzystany w późniejszym terminie. W przeciwieństwie jednak do niewykorzystanej części urlopu objętej planem urlopów – niekoniecznie do końca pierwszego kwartału następnego roku kalendarzowego. Z przeważającym prawdopodobieństwem utraci on wtedy swój dotychczasowy status urlopu udzielanego na żądanie pracownika. Inaczej bowiem w następnym roku kalendarzowym pracownik miałby do wykorzystania więcej niż 4 dni takiego urlopu, którą to możliwość art. 1672 k.p. i dodatkowo art. 1673 k.p. wydają się wykluczać.
Co w świadectwie pracy?
Łączny wymiar omawianego urlopu nie może przekroczyć w roku kalendarzowym czterech dni niezależnie od liczby pracodawców, z którymi pracownik pozostaje w danym roku w kolejnych stosunkach pracy. Jednoznacznie obliguje to pracodawców do wyodrębniania takich urlopów w prowadzonej przez siebie ewidencji czasu pracy. Ponadto zobowiązuje do zamieszczania w wystawianych przez siebie świadectwach pracy informacji o liczbie dni urlopów „na żądanie” wykorzystanych przez pracowników w ostatnim roku ich zatrudnienia u danego pracodawcy.
Słownik terminologiczny
Urlop wypoczynkowy – uprawnienie pracownicze polegające na okresowym, płatnym zwolnieniu od pracy. Prawo do pierwszego urlopu pracownik uzyskuje z upływem 6 miesięcy pracy, w wymiarze połowy wymiaru urlopu przysługującego mu po przepracowaniu roku. Z upływem roku pracy przysługuje mu prawo do pozostałej części urlopu. Prawo do kolejnych urlopów pracownik nabywa w każdym następnym roku kalendarzowym. Wymiar urlopu wynosi: 18 dni po roku pracy, 20 dni po 6 latach pracy i 26 dni po 10 latach pracy. Urlopu udziela się w dni robocze, za które uważa się wszystkie dni, z wyjątkiem niedziel i świąt określonych w innych przepisach. Dni wolnych od pracy wynikających z rozkładu czasu pracy w 5-dniowym tygodniu pracy nie wlicza się do urlopu. Jeżeli pracownik wykonuje dozwoloną pracę w niedziele i święta, z wyłączeniem konieczności prowadzenia akcji ratowniczej dla ochrony życia lub zdrowia ludzkiego albo dla ochrony mienia lub usunięcia awarii, urlopu udziela się w dniach kalendarzowych, które zgodnie z obowiązującym pracownika rozkładem czasu pracy są dla niego dniami pracy. Pracownikowi objętemu rozkładem czasu pracy, w którym jest możliwe przedłużenie czasu pracy, bądź zatrudnionemu przy pracach polegających na dozorze urządzeń lub związanych z częściowym pozostawaniem w pogotowiu do pracy, jeżeli rozkład jego czasu pracy przewiduje większą liczbę dni wolnych od pracy w okresie rozliczeniowym niż przypadająca w tym okresie łączna liczba niedziel, świąt i dni wolnych od pracy, wynikających z rozkładu czasu pracy w 5- -dniowym tygodniu pracy, urlopu udziela się w dni, które są dla tego pracownika dniami pracy i dniami wolnymi od pracy, w takiej proporcji, w jakiej te dni występują w czasie wykonywania pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy. Reguła ta ma także zastosowanie do pracownika zatrudnionego w niepełnym wymiarze czasu pracy, którego rozkład czasu pracy przewiduje dni pracy i dni, w których nie ma on obowiązku wykonywania pracy.


Notatka: Zapraszamy do dyskuscji na naszym FORUM

Komentarze

Wyświetlanie Sortowanie
Tylko zalogowani użytkownicy mogą komentować. Zarejestruj lub zaloguj się [3]
Links
  [1] http://bhpekspert.pl/index.php?name=News&file=article&sid=591
  [2] http://bhpekspert.pl/index.php?name=News&catid=&topic=52
  [3] http://bhpekspert.pl/user.php