Nieobecności w pracy 567 [1]

Autor : kodeks Dodano: 04-04-2003 - 00:38
NOWE PRZEPISY [2]
Zgodnie z art. 1299 k.p., wymiar czasu pracy określony w art. 129 k.p. (8 godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin w pięciodniowym tygodniu pracy) ulega obniżeniu w danym okresie rozliczeniowym o liczbę godzin usprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy, przypadającą do przepracowania w okresie tej nieobecności, zgodnie z przyjętym rozkładem czasu pracy.

Zasady udzielania zwolnień od pracy i usprawiedliwiania nieobecności określają przepisy rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z dnia 15 maja 1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy (Dz.U. nr 60, poz. 281).


Usprawiedliwianie nieobecności
i powiadamianie o niej pracodawcy

Przyczynami usprawiedliwiającymi nieobecność pracownika w pracy są zdarzenia i okoliczności określone przepisami prawa pracy, które uniemożliwiają stawienie się pracownika do pracy i jej świadczenie, a także inne przypadki niemożności wykonywania pracy wskazane przez pracownika i uznane przez pracodawcę za usprawiedliwiające nieobecność w pracy.

Pracownik powinien uprzedzić pracodawcę o przyczynie
przewidywanym okresie nieobecności w pracy, gdy przyczyna nieobecności jest z góry wiadoma albo możliwa do przewidzenia. Jeżeli zaistnieją przyczyny uniemożliwiające stawienie się pracownika do pracy, powinien on niezwłocznie zawiadomić pracodawcę o przyczynie swojej nieobecności i czasie jej trwania, nie później jednak niż w drugim dniu nieobecności w pracy. Przepisy prawa pracy obowiązujące u danego pracodawcy powinny określać sposób zawiadamiania pracodawcy o przyczynie nieobecności w pracy. Jeżeli te kwestie nie zostaną uregulowane przez pracodawcę, pracownik powinien dokonać zawiadomienia w sposób zwyczajowo przyjęty, a więc osobiście lub przez inną osobę, telefonicznie albo za pośrednictwem innego środka łączności lub drogą pocztową. W takim przypadku za datę zawiadomienia uważa się datę stempla pocztowego.

Jeżeli pracownik nie dotrzyma terminu, musi usprawiedliwić tę okoliczność. Niedotrzymanie terminu usprawiedliwia np. obłożna choroba pracownika połączona z brakiem lub nieobecnością domowników albo innym zdarzeniem losowym oraz inne szczególne okoliczności.


Dowody usprawiedliwiające nieobecność w pracy

Paragraf 3 rozporządzenia z dnia 15 maja 1996 r. zawiera katalog dowodów usprawiedliwiających nieobecność w pracy. Są to:




zaświadczenie lekarskie o czasowej niezdolności do pracy, wystawione zgodnie z przepisami o orzekaniu o czasowej niezdolności do pracy,

decyzja właściwego państwowego inspektora sanitarnego, wydana zgodnie z przepisami o zwalczaniu chorób zakaźnych – w razie odosobnienia pracownika z przyczyn przewidzianych tymi przepisami,

oświadczenie pracownika – w razie zaistnienia okoliczności uzasadniających konieczność sprawowania przez pracownika osobistej opieki nad zdrowym dzieckiem do lat 8 z powodu nieprzewidzianego zamknięcia żłobka, przedszkola lub szkoły, do której dziecko uczęszcza,

imienne wezwanie pracownika do osobistego stawienia się wystosowane przez organ właściwy w sprawach powszechnego obowiązku obrony, organ administracji rządowej lub samorządu terytorialnego, sąd, prokuraturę lub policję – w charakterze strony lub świadka w postępowaniu prowadzonym przed tymi organami, zawierające adnotację potwierdzającą stawienie się pracownika na to wezwanie,

oświadczenie pracownika potwierdzające odbycie podróży służbowej w godzinach nocnych, zakończonej w takim czasie, że do rozpoczęcia pracy nie upłynęło 8 godzin, w warunkach uniemożliwiających odpoczynek nocny.

Pracodawca jest obowiązany zwolnić pracownika od pracy, gdy z przepisów kodeksu pracy, z przepisów wykonawczych do kodeksu pracy albo z innych przepisów wynika tego rodzaju obowiązek.

Zgodnie z par. 5 rozporządzenia z dnia 15 maja 1996 r., pracodawca jest obowiązany zwolnić od pracy pracownika wezwanego do osobistego stawienia się przed organem właściwym w zakresie powszechnego obowiązku obrony. Zwolnienie przysługuje na czas niezbędny do załatwienia sprawy będącej przedmiotem wezwania. Pracodawca obowiązany jest również zwolnić pracownika od pracy na czas niezbędny do stawienia się na wezwanie organu administracji rządowej lub samorządu terytorialnego, sądu, prokuratury albo policji.

Jeżeli pracownik zostanie wezwany w celu wykonywania czynności biegłego w postępowaniu administracyjnym, karnym przygotowawczym, sądowym – pracodawca musi zwolnić go od pracy. Jednak łączny wymiar zwolnień z tego tytułu nie może przekroczyć 6 dni w ciągu roku kalendarzowego.

Pracodawca jest obowiązany zwolnić od pracy pracownika na czas niezbędny do wzięcia udziału w posiedzeniu komisji pojednawczej w charakterze członka tej komisji. Dotyczy to także pracownika będącego stroną lub świadkiem w postępowaniu pojednawczym. Pracodawca musi także zwolnić od pracy pracownika na czas niezbędny do przeprowadzania obowiązkowych badań lekarskich i szczepień ochronnych przewidzianych przepisami o zwalczaniu chorób zakaźnych, o zwalczaniu gruźlicy oraz o zwalczaniu chorób wenerycznych. Obowiązek ten spoczywa na pracodawcy także w stosunku do pracownika wezwanego w charakterze świadka w postępowaniu kontrolnym prowadzonym przez Najwyższą Izbę Kontroli i pracownika powołanego do udziału w tym postępowaniu w charakterze specjalisty.
Ponadto, w myśl par. 11 rozporządzenia z dnia 15 maja 1996 r., pracodawca jest obowiązany zwolnić od pracy pracownika:




będącego członkiem ochotniczej straży pożarnej – na czas niezbędny do uczestniczenia w działaniach ratowniczych i do wypoczynku koniecznego po ich zakończeniu, a także – w wymiarze nieprzekraczającym łącznie 6 dni w ciągu roku kalendarzowego – na szkolenie pożarnicze,

będącego ratownikiem Górskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego – na czas niezbędny do uczestniczenia w akcji ratowniczej i do wypoczynku koniecznego po jej zakończeniu,

na czas wykonywania obowiązku świadczeń osobistych, w trybie i na warunkach przewidzianych w odrębnych przepisach.

Zwolnienie pracownika od pracy w razie konieczności udziału w akcji ratowniczej następuje w trybie przyjętym przez służbę ratowniczą odpowiednią do organizowania takich akcji, zaś w celu uczestniczenia w szkoleniu pożarniczym – na podstawie wniosku właściwej terytorialnie jednostki organizacyjnej Państwowej Straży Pożarnej. Czas koniecznego wypoczynku pracownika po zakończeniu akcji ratowniczej ustala osoba, która kierowała taką akcją.

Pracodawca powinien również zwolnić od pracy pracownika będącego krwiodawcą na czas oznaczony przez stację krwiodawstwa w celu oddania krwi. Pracodawca jest dodatkowo obowiązany zwolnić od pracy pracownika będącego krwiodawcą na czas niezbędny do przeprowadzenia zaleconych przez stację krwiodawstwa okresowych badań lekarskich, jeżeli nie mogą one być wykonane w czasie wolnym od pracy.

Pracodawca jest obowiązany zwolnić od pracy pracownika w celu przeprowadzenia zajęć dydaktycznych w szkole zawodowej, w szkole wyższej, w placówce naukowej albo w jednostce badawczo-rozwojowej. W tym przypadku łączny wymiar zwolnień nie może przekraczać 6 godzin w tygodniu lub 24 godzin w miesiącu. Zasady te mają zastosowanie do pracownika prowadzącego szkolenia na kursie zawodowym.

Pracownikowi będącemu członkiem rady nadzorczej, działającej u zatrudniającego go pracodawcy, przysługuje prawo do zwolnienia od pracy na czas niezbędny do uczestniczenia w posiedzeniach tej rady.




warto zapamiętać

Zwolnienie od pracy przysługuje również pracownikowi na czas obejmujący:



2 dni – w razie ślubu pracownika lub urodzenia się jego dziecka albo zgonu i pogrzebu małżonka pracownika lub jego dziecka, ojca, matki, ojczyma lub macochy,

1 dzień – w razie ślubu dziecka pracownika albo zgonu i pogrzebu jego siostry, brata, teściowej, teścia, babki, dziadka, a także innej osoby pozostającej na utrzymaniu pracownika lub pod jego bezpośrednią opieką.


Wynagrodzenie za czas nieobecności

W przypadku udzielenia pracownikowi zwolnienia od pracy pracodawca nie zawsze jest zobowiązany do wypłacenia wynagrodzenia za ten czas. Pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia m.in. w przypadku zwolnienia na czas niezbędny do przeprowadzenia obowiązkowych badań lekarskich.

W innych przypadkach pracodawca wydaje zaświadczenie określające wysokość utraconego wynagrodzenia za czas udzielonego zwolnienia w celu uzyskania przez pracownika od właściwego organu rekompensaty pieniężnej z tego tytułu – w wysokości i na warunkach przewidzianych w odrębnych przepisach, chyba że obowiązujące u danego pracodawcy przepisy prawa pracy przewidują zachowanie przez pracownika prawa do wynagrodzenia za czas zwolnienia, np. w razie wezwania pracownika przez sąd, prokuraturę lub policję.

W poprzednio obowiązującym stanie prawnym pracownik zachowywał prawo do wynagrodzenia za dni wolne na poszukiwanie pracy (2 dni – gdy okres wypowiedzenia nie przekraczał miesiąca lub 3 dni – gdy okres wypowiedzenia wynosił trzy miesiące), bez względu na to, która strona wypowiedziała umowę o pracę. Obecnie prawo to przysługuje pracownikowi tylko wtedy, gdy wypowiedzenia dokonał pracodawca.


Nieusprawiedliwiona nieobecność w pracy

W przeciwieństwie do usprawiedliwionej nieobecności w pracy, nieusprawiedliwiona nieobecność nie jest czasem pracy w rozumieniu art. 128 k.p. Wymiar czasu pracy nie ulega obniżeniu. Zmniejsza się jedynie liczba przepracowanych godzin w przyjętym okresie rozliczeniowym, co jest szczególnie istotne przy ustalaniu godzin nadliczbowych.

Nieusprawiedliwiona nieobecność w pracy może narazić pracownika na poważne konsekwencje, np. pracownik może ponosić odpowiedzialność porządkową (pracodawca może ukarać pracownika karą upomnienia, nagany, a nawet karą pieniężną, która za każdy dzień nieusprawiedliwionej nieobecności nie może być wyższa niż jednodniowe wynagrodzenie pracownika). Opuszczenie bez usprawiedliwienia dwóch lub więcej dni pracy może spowodować rozwiązanie przez pracodawcę umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika. W wyroku z 3 sierpnia 1978 r., I PRN 68/78 SN wskazał, że w konkretnych okolicznościach za takie naruszenie może być również uznane opuszczenie jednego dnia pracy, a nawet jego części, jeżeli pracownik w pełni zdawał sobie sprawę, że jego nieobecność spowoduje poważne zakłócenia w procesie pracy, narażając pracodawcę na szkodę lub stwarzając zagrożenie dla bezpieczeństwa innych pracowników. Podstawę rozwiązania przez pracodawcę stosunku pracy bez wypowiedzenia mogą stanowić również inne przyczyny, a wśród nich częste spóźnianie się do pracy, stałe przedłużanie przerw albo wcześniejsze opuszczanie miejsca pracy.

Komentarze

Wyświetlanie Sortowanie
Tylko zalogowani użytkownicy mogą komentować. Zarejestruj lub zaloguj się [3]
Links
  [1] http://bhpekspert.pl/index.php?name=News&file=article&sid=567
  [2] http://bhpekspert.pl/index.php?name=News&catid=&topic=71
  [3] http://bhpekspert.pl/user.php