VORTAL BHP
Aktualnie jest 860 Linki i 253 kategori(e) w naszej bazie
WARTE ODWIEDZENIA
 Co nowego Pierwsza 10 Zarekomenduj nas Nowe konto "" Zaloguj 28 marca 2024
KONTAKT Z NAMI

Robert Łabuzek
+48501700846
 
Masz problem z BHP
szukasz odpowiedzi ?
Szybko i gratisowo otrzymasz poradę
zadzwoń lub napisz na maila.

Na stronie przebywa obecnie....

Obecnie jest 36 gości i 0 użytkowników online.

Możesz zalogować się lub zarejestrować nowe konto.

Menu główne


Google

Przeszukuj WWW
Szukaj z www.bhpekspert.pl

Podstawowe obowiązki pracodawcy Autor : vademecum
Pracodawca i Pracownik Art. 207. [Odpowiedzialność za stan bhp]

Art. 208. [Koordynator]

Art. 209. [Powiadomienie o działalności]

Art. 207. [Odpowiedzialność za stan bhp] § 1. Pracodawca ponosi odpowiedzialność za stan bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładzie pracy.

§ 2. Pracodawca jest obowiązany chronić zdrowie i życie pracowników poprzez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki. W szczególności pracodawca jest obowiązany:

1) organizować pracę w sposób zapewniający bezpieczne i higieniczne warunki pracy,

2) zapewniać przestrzeganie w zakładzie pracy przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, wydawać polecenia usunięcia uchybień w tym zakresie oraz kontrolować wykonanie tych poleceń,

3) zapewniać wykonanie nakazów, wystąpień, decyzji i zarządzeń wydawanych przez organy nadzoru nad warunkami pracy,

4) zapewniać wykonanie zaleceń społecznego inspektora pracy.

§ 3. Pracodawca oraz osoba kierująca pracownikami są obowiązani znać, w zakresie niezbędnym do wykonywania ciążących na nich obowiązków, przepisy o ochronie pracy, w tym przepisy oraz zasady bezpieczeństwa i higieny pracy.

1. Podstawowym obowiązkiem pracodawcy jest przestrzeganie przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy. Pracodawca oraz osoba kierująca pracownikami obowiązani są znać przepisy o ochronie pracy, w tym przepisy bhp. Oznacza to, że osoby te nie mogą się skutecznie tłumaczyć nieznajomością prawa, przy czym postanowienie § 3 art. 207 K.p. ma jedynie charakter podkreślający, gdyż obowiązuje ogólna zasada, w myśl której obywatel nie może się skutecznie tłumaczyć nieznajomością powszechnie dostępnych przepisów prawa (w zakresie prawa administracyjnego zob. KPA Komentarz Wydawnictwo C. H. BECK Warszawa 1996 str. 63 pkt 1). W zakresie postępowania w sprawach o wykroczenia zasada ta wynika z art. 7 K.w., natomiast w zakresie odpowiedzialności karnej z art. 283 K.k. Chcąc prawidłowo realizować swe obowiązki pracodawca musi wiedzieć, co należy do treści powinności. Odpowiednio dotyczy to pracownika, zgodnie z art. 211 pkt 1 K.p. Różnica polega jedynie na konsekwencjach naruszenia tego obowiązku. Nie wszyscy pracownicy ponoszą za naruszenie przepisów bhp odpowiedzialność wykroczeniową. Ten rodzaj odpowiedzialności dotyczy jedynie osób kierujących pracownikami (art. 283 § 1 K.p.).

2. Pod pojęciem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy należy rozumieć przepisy Kodeksu pracy, w szczególności dział X, przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy wydane na podstawie kodeksu, a także akty wykonawcze wydane na podstawie przepisów przedkodeksowych, jeżeli zgodnie z art. XXIV ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. przepisy wprowadzające Kodeks pracy, Dz. U. Nr 24, poz. 142 zm. Dz. U. z 1990 r. Nr 34, poz. 198 - nadal obowiązują. Do ostatniej grupy przepisów należy zaliczyć przykładowo rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 18 czerwca 1968 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy stosowaniu promieniowania jonizującego, Dz. U. Nr 20, poz. 122. Przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy są ponadto przepisy wykonawcze, wydane na podstawie ustaw odrębnych, z których nazwy bądź treści bezpośrednio wynika, iż są to przepisy bhp. Przykładowo, na podstawie art. 22 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 7.09.1991 r. o systemie oświaty, j.t. Dz. U. z 1997 r. Nr 67, poz. 329, z późn. zm. oraz z 2003 r. Nr 203, poz. 1966), MENiS wydał rozporządzenie z dnia 31.12.2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach, Dz. U. z 2003 r. Nr 6, poz. 69.

3. Do grupy przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy należy zaliczyć także przepisy ustaw odrębnych, należących z reguły do gałęzi prawa administracyjnego, które adresowane są do pracodawców, jako podmiotów zobowiązanych do ich przestrzegania. Przykładem takiego przepisu jest art. 5 pkt 3 ustawy z 9.11.1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami palenia tytoniu, Dz. U. z 1996 r. Nr 10 poz. 55, z późn. zm. oraz z 2003 r. Nr 229, poz. 2274. Przepisem bezpieczeństwa i higieny pracy mogą być ponadto postanowienia o tym charakterze, zawarte w układzie zbiorowym pracy lub regulaminie pracy, jako że zgodnie z art. 9 K.p. stanowią one źródło prawa pracy.

4. Obowiązek przestrzegania przepisów bhp nie powinien w zasadzie budzić wątpliwości co do zakresu tych norm prawnych. Inaczej wygląda sprawa z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy, jako niezdefiniowanymi przez ustawodawcę. Pod pojęciem zasady bhp zwykle rozumie się sposób, metodę postępowania, przyjętą i ukształtowaną w procesie pracy, mającą chronić życie lub zdrowie pracownika, niewyrażoną w żadnym przepisie bezpieczeństwa i higieny pracy, dotyczącym danego procesu pracy. Na przykład zasadą bezpieczeństwa pracy jest metoda wchodzenia przodem a nie tyłem na drabinę, czy też chodzenia przodem po schodach. Takiego postępowania nie reguluje żaden przepis bhp. Przykładem zasady higieny pracy jest obowiązek umycia brudnych rąk przed jedzeniem śniadania w czasie wyznaczonej przerwy, czy też niespożywanie posiłku na stanowisku pracy. Konkretna metoda postępowania jako zasada bhp nie może być uregulowana w żadnym przepisie bhp, dotyczącym określonego rodzaju prac.

Zarówno przepis jak i zasada bhp mogą stanowić podstawę wydania przez inspektora pracy nakazu, o którym mowa w art. 9 pkt 1 ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy, j.t. Dz. U. z 2001 r. Nr 124, poz. 1362, z późn. zm. oraz z 2003 r. Nr 213, poz. 2081. Praworządność wymaga, aby nakaz inspektora pracy oparty na zasadzie bezpieczeństwa i higieny pracy (zob. art. 9 pkt 1 ustawy o PIP + art. 207 § 2 pkt 2 K.p.), posiadał uzasadnienie, w którym zostanie wyjaśniona zasada bhp, mimo że nakaz wskazujący konkretnie naruszony przepis bhp, takiego uzasadnienia mieć nie musi, zgodnie z art. 21a ust. 2 cyt. ustawy o PIP.

5. Regulacje prawne w zakresie bhp nie stanowią typowej formy stosowania prawa. Mamy tutaj do czynienia z obowiązkiem przestrzegania zarówno przepisów, jak i zasad bhp. Ustawodawca najważniejsze zagadnienia reguluje przy pomocy przepisów bhp. Jednakże z uwagi na niedoskonałość prawa, a także fakt, iż rzeczywistość zawsze wyprzedza proces legislacyjny, użyto zasady bhp jako swoistego rodzaju "klapy bezpieczeństwa". Przesłanką takiego zabiegu jest zdrowie i życie pracownika, natomiast źródłem obowiązku przestrzegania zasad doświadczenie i kultura pracy. Te metody postępowania znajdą czasem powszechny zakres zastosowania, albo też dotyczyć będą tylko określonej specjalistycznej branży. Obowiązek stosowania zasad bezpieczeństwa i higieny pracy jest niezależny od tego, czy zostały wydane przepisy szczegółowe (wewnątrz­zakładowe), jeżeli określenie zasad bezpieczeństwa nie wymaga wiedzy fachowej, lecz dyktuje je powszechne doświadczenie (zob. orzeczenie SN z dnia 31.12.1951 r. C 320/51, PiP z 1952 r. Nr 7 poz. 127). Źródłem zasady bhp jest doświadczenie życiowe, które nie musi mieć przymiotu powszechnego stosowania, ani wymagać wiedzy fachowej (zob. orzeczenie SN z dnia 12.07.1958 r. 2 Cr 1214/57, OSPiKA z 1959 r. Nr 11 poz. 288 oraz z dnia 24.06.1959 r., 3 Cr 907/58, OSPiKA z 1960 r. Nr 10 poz. 261).

6. Zasady bhp mogą być tworzone na podstawie przepisów bhp. Na przykład, w myśl § 6 ust. 3 uchylonego już rozporządzenia Ministrów Pracy i Opieki Społecznej oraz Zdrowia z dnia 28.04.1951 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na obrabiarkach do metali, (zob. Dz. U. z 1951 r. Nr 25, poz. 192) obecnie obowiązuje rozporządzenie MG z dnia 6 listopada 2002 r. w sprawie bhp przy obsłudze obrabiarek skrawających do metalu, Dz. U. Nr 204, poz. 1723, które podobnie reguluje omawianą niżej kwestię), przed przystąpieniem do naprawy, montażu lub czyszczenia obrabiarki należy stwierdzić w sposób dokładny, że:

a) napęd obrabiarki jest wyłączony,

b) niemożliwe jest przypadkowe jej uruchomienie,

c) rozmieszczone zostały w miejscach właściwych czytelne tablice z napisem "Naprawa - nie uruchamiać".

Z tak skonstruowanych regulacji wynika obowiązek dotyczący określonego postępowania w sytuacji dokonywania naprawy, montażu lub czyszczenia obrabiarki. Z przepisów tych można jednak ponadto wyprowadzić zasadę, w myśl której stosowanie wskazanych wymogów jest konieczne także w razie wyłączenia z eksploatacji urządzenia niesprawnego technicznie, które pozostawia się na dotychczasowym stanowisku pracy. Uogólniając, zasadę tę należy zastosować do każdego niesprawnego urządzenia napędowego, którego przypadkowe uruchomienie może spowodować zagrożenie dla zdrowia lub życia pracownika. Na przykład pozostawiony na budowie niesprawny agregat tynkarski w razie przypadkowego rozruchu może doprowadzić do poważnego wypadku przy pracy. Z tego względu agregat powinien być wyłączony z zasilania, a ponadto należy na nim w widocznym miejscu, w sposób trwały umieścić napis: "Niesprawny - nie uruchamiać". Opisany sposób postępowania nie wynikał dotychczas z przepisów bhp, lecz właśnie stanowił zasadę bezpieczeństwa pracy. Od dnia 24 kwietnia 1998 r. zgodnie z § 58 ust. 3 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, j.t.: Dz. U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650, zasada ta została normatywnie ujęta.

7. Zasada bhp może być wywnioskowana z różnego rodzaju instrukcji czy wskazań technologicznych. Na przykład, sposoby postępowania związane z ochroną życia lub zdrowia, wynikające z dokumentacji technicznoruchowej, instrukcji obsługi danego urządzenia.

Zasada bhp może być także wyprowadzona i tłumaczona przy pomocy prze­pisów odrębnych w stosunku do Kodeksu pracy. Ze zrozumiałych względów przepisy bhp nie są w stanie zawierać wszystkich norm niezbędnych do bezpiecznego wykonywania pracy, czy też precyzować wszystkich wymogów pomieszczeń pracy, albo stanowisk pracy, gwarantujących właściwe warunki wykonywania pracy. Szereg postanowień z tego zakresu zawartych jest w przepisach odrębnych takich jak np. Prawo budowlane, Prawo atomowe, przepisy przeciwpożarowe itd.

8. Począwszy od dnia 24 kwietnia 1998 r. obowiązuje rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, j.t.: Dz. U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650. Przepisy te wydane na podstawie art. 23715 § 1 K.p., uchylają rozporządzenia z 1946 r. i z 1959 r. Struktura treści rozporządzenia wskazuje na to, że obejmuje ono regulacją kompleksową wymogi pomieszczeń pracy, w tym w zakresie struktury pomieszczeń i urządzeń higienicznosanitarnych. Mimo założenia kompleksowej regulacji, od tej zasady uczyniono odstępstwa, w postaci odesłania wprost lub ogólnie do regulacji odrębnych. Rozporządzenie w kilku paragrafach czyni odesłanie także do przepisów techniczno-budowlanych, pod którą to nazwą należy rozumieć przepisy Prawa budowlanego oraz akty wykonawcze do tej ustawy. Można powiedzieć, że taka budowa ogólnych przepisów bhp pozwala na przyjęcie, że wskazane uregulowania techniczno-budowlane, aczkolwiek nie mają charakteru przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, gdyż zastosowana instytucja odesłania nie zmienia ich charakteru prawnego, to jednak mogą stanowić niesamoistną podstawę wydania nakazu przez inspektora pracy. Podstawą takiej decyzji będzie przepis odsyłający oraz konkretne postanowienie techniczno-budowlane. Ma to istotne znaczenie w zakresie odpowiedzialności za naruszenie przepisów bhp, określonej w art. 283 § 1 K.p. Sankcją wykroczeniową zagrożone jest naruszenie przepisu bhp. W omawianej sytuacji będzie to naruszenie przepisu odsyłającego, natomiast szczegóły merytoryczne będzie tłumaczył przepis techniczno-budowlany. W konsekwencji, pracodawca ponosi odpowiedzialność za naruszenie przepisu bhp, którego szczegółowy model zachowania regulują przepisy techniczno-budowlane.

9. Do dnia 24 kwietnia 1998 r. zastosowanie przepisów odrębnych w stosunku do Kodeksu pracy, regulujących problematykę mieszczącą się w sferze bhp, w tym głównie przepisów techniczno-budowlanych, mogło nastąpić np. w działalności decyzyjnej inspektora pracy właśnie poprzez zasadę bezpieczeństwa i higieny pracy. Oznaczało to, że inspektor pracy mógł wydać nakaz, na podstawie art. 9 pkt 1 ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy, j.t. Dz. U. z 2001 r. Nr 124, poz. 1362, z późn. zm. oraz z 2003 r. Nr 213, poz. 2081, oparty na zasadzie bezpieczeństwa i higieny pracy, tłumaczonej przy pomocy przepisów Prawa budowlanego, mających z materialnego punktu widzenia charakter normy bezpieczeństwa lub higieny pracy. Gwarancją praworządności takiej decyzji administracyjnej było jej uzasadnienie, w którym inspektor pracy wyjaśniał, jaką zasadę bezpieczeństwa lub higieny pracy tłumaczy przywołany przez niego przepis Prawa budowlanego. Z natury zasady bezpieczeństwa i higieny pracy wynika, że tłumaczyć ją mogą tylko te przepisy, które bezpośrednio mają wpływ na bezpieczeństwo lub higienę pracy. Nie wchodziły tutaj w grę jakiekolwiek wymogi formalne przewidziane Prawem budowlanym. Na przykład wymóg podania telefonu okręgowego inspektora pracy, na tablicy informacyjnej na budowie, czy obowiązek prowadzenia książki obiektu budowlanego.

Począwszy od 24 kwietnia 1998 r., zastosowana w rozporządzeniu o ogólnych przepisach bhp instytucja odesłań do przepisów techniczno-budowlanych sprawia, że przepisy te w decyzji inspektora pracy mogą być użyte bezpośrednio, to znaczy bez tłumaczenia zasady bhp, jaka z nich wynika. W konsekwencji, nakaz inspektora pracy nie musi być uzasadniany, ponieważ wskazuje się w nim na przepis prawa materialnego z zakresu problematyki techniczno-budowlanej, a także powołuje przepis rozporządzenia z 26.09.1997 r. zawierający odesłanie, upoważniające do zastosowania konkretnego rozwiązania Prawa budowlanego, czy jego aktu wykonawczego.

10. Podstawowym obowiązkiem pracodawcy jest organizowanie stanowisk pracy zgodnie z przepisami i zasadami bhp. W tym zakresie istotne znaczenie odgrywają przepisy rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, j.t.: Dz. U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650. W myśl § 45 rozporządzenia, stanowiska pracy powinny być urządzone stosownie do rodzaju wykonywanych na nich czynności oraz psychofizycznych właściwości pracowników. Wymiary wolnej (nie zajętej przez urządzenia) powierzchni stanowiska pracy powinny zapewniać pracownikom swobodę ruchu, wystarczającą do wykonywania pracy w sposób bezpieczny, z uwzględnieniem wymagań ergonomii.

Stanowiska pracy, na których występuje ryzyko pożaru, wybuchu, upadku lub wyrzucenia przedmiotów albo wydzielenia się substancji szkodliwych lub niebezpiecznych dla zdrowia, powinny być zaopatrzone w urządzenia ochronne, zapewniające ochronę pracowników przed skutkami tego ryzyka. Organizacja tych stanowisk powinna zapewniać eliminację narażenia na czynniki szkodliwe pracowników bezpośrednio niezatrudnionych przy pracach z ich użyciem. Powierzchnia stanowisk pracy, niezależnie od wymaganych minimów, powinna być zgodna z wymaganiami technologii. Dotyczy to odpowiednio urządzeń pomocniczych, przeznaczonych na składowanie materiałów, wyrobów, przyrządów, narzędzi i odpadów. W konsekwencji struktura tych elementów, występujących na stanowisku pracy, nie może przekraczać minimalnych potrzeb do wykonywania określonej pracy, natomiast odpady produkcyjne winny być sukcesywnie usuwane. Szmaty, tampony, trociny itp. nasycone lub zanieczyszczone substancjami zapalnymi, utleniającymi się lub szkodliwymi dla zdrowia albo wydzielającymi uciążliwe zapachy - należy przechowywać w zamkniętych naczyniach z materiału niepalnego oraz co najmniej raz na dobę usuwać z pomieszczeń pracy i niszczyć w sposób określony w instrukcji bhp.

Do każdego stanowiska pracy powinno być zapewnione bezpieczne i wygodne dojście, przy czym jego wysokość na całej długości nie powinna być mniejsza niż 2 m. W szczególnych przypadkach, uzasadnionych względami konstrukcji maszyn i urządzeń, dojście może wynosić co najmniej 1,8 m, przy odpowiednim zabezpieczeniu i oznakowaniu znakami bezpieczeństwa, zgodnymi z Polską Normą PN-92/N-01255 Barwy bezpieczeństwa i znaki bezpieczeństwa.

Przejścia między maszynami a innymi urządzeniami lub ścianami, przeznaczone tylko dla obsługi tych urządzeń, powinny mieć szerokość co najmniej 0,75 m, a w przypadku ruchu dwukierunkowego co najmniej 1 m.

Przy wykonywaniu pracy niewymagającej stale pozycji stojącej należy pracownikom zapewnić możliwość siedzenia. Jeżeli praca ma charakter stojący lub chodzący, należy zapewnić możliwość odpoczynku w pobliżu miejsca pracy w pozycji siedzącej. Siedziska mają być zgodne z wymaganiami Polskich Norm.

Przy używaniu drabin (mających spełniać wymogi Polskich Norm) niedopuszczalne jest w szczególności:

1) stosowanie drabin uszkodzonych,

2) stosowanie drabiny jako drogi stałego transportu a także do przenoszenia ciężarów o masie przekraczającej 10 kg,

3) używania drabiny niezgodnie z przeznaczeniem.

4) używanie drabiny rozstawnej jako przystawnej,

5) ustawianie drabiny na niestabilnym podłożu,

6) opieranie drabiny przystawnej na śliskiej płaszczyźnie, o obiekty lekkie lub wywrotne albo o stosy materiałów niezapewniające stabilności drabiny,

7) stawianie drabiny przed zamkniętymi drzwiami, jeżeli nie są one zamknięte na klucz od strony ustawionej drabiny,

8) ustawianie drabin w bezpośrednim sąsiedztwie maszyn i innych urządzeń, w sposób stwarzający zagrożenie dla pracowników używających drabiny,

9) wchodzenie i schodzenie z drabiny plecami do niej,

10) przenoszenie drabiny o długości powyżej 4 m przez jedną osobę.

Drabina przystawna powinna wystawać ponad powierzchnię, na którą prowadzi, co najmniej 0,75 m, a kąt jej nachylenia powinien wynosić od 65o do 75o.

W zakresie ogólnych obowiązków, każdy pracodawca jest obowiązany sporządzić i udostępnić pracownikom do stałego korzystania aktualne instrukcje bezpieczeństwa i higieny pracy (§ 41 rozporządzenia), dotyczące:

1) stosowanych w zakładzie procesów technologicznych oraz wykonywania prac związanych z zagrożeniami wypadkowymi lub zagrożeniami zdrowia pracowników,

2) obsługi maszyn i innych urządzeń technicznych,

3) postępowania z materiałami szkodliwymi dla zdrowia i niebezpiecznymi,

4) udzielania pierwszej pomocy.

Instrukcje powinny odpowiednio określać czynności do wykonania przed rozpoczęciem danej pracy, zasady i sposoby bezpiecznego wykonywania tej pracy, oraz czynności do wykonania po jej zakończeniu. Konieczne jest także podanie zasad postępowania na wypadek awarii, stwarzających zagrożenie dla życia lub zdrowia pracowników. Instrukcje winny być bieżąco uaktualniane, stosownie do zmienionej technologii wykonywanych prac.

Przynajmniej jedną instrukcję musi posiadać każdy pracodawca, gdyż winien w niej określić zasady udzielania pierwszej pomocy, w razie zaistnienia wypadku przy pracy, który może mieć miejsce nawet przy pracy biurowej, np. upadek wskutek potknięcia, pośliźnięcia, porażenie prądem elektrycznym przy używaniu np. czajnika elektrycznego itp. W każdym zakładzie musi być apteczka pierwszej pomocy, której wyposażenie określa lekarz sprawujący profilaktyczną opiekę nad pracownikami. Wyposażenie apteczki powinno być adekwatne do rodzajów i nasilenia występujących zagrożeń. Niezależnie od instrukcji bhp, przy każdej apteczce winna być wywieszona instrukcja udzielania pierwszej pomocy.

Pracodawca jest obowiązany zapewnić systematyczne kontrole stanu bezpieczeństwa i higieny pracy, ze szczególnym uwzględnieniem organizacji procesów pracy, stanu technicznego maszyn, urządzeń, oraz ustalić sposoby rejestracji nieprawidłowości i metody ich usuwania. Obowiązek przeprowadzania tych kontroli dotyczy każdego pracodawcy, nawet tego, który zatrudnia nie więcej niż 100 pracowników i z tego powodu nie ma obowiązku tworzenia służby bhp. Okoliczność ta nie zwalnia jednak z obowiązku zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, w tym z wymogu okresowych kontroli stanu bhp.

Pracodawca zatrudniający natomiast ponad 250 pracowników, dla celów tej kontroli będzie wykorzystywał komisję bezpieczeństwa i higieny pracy (zob. art. 23712 i 23713 K.p.).

11. W komentowanym przepisie kodeksu poszerzono strukturę działań pokontrolnych organów nadzoru nad warunkami pracy, które pracodawca obowiązany jest wykonać. Znalazł się tutaj nakaz, wystąpienie, decyzja i zarządzenie. Nakaz jest odmiennym nazwaniem decyzji administracyjnej i łącznie z wystąpieniem koresponduje z treścią art. 9 ustawy z dnia 6.03.1981 r. o Państwowej Inspekcji Pracy, j.t. Dz. U. z 2001 r. Nr 124, poz. 1362, z późn. zm. oraz z 2003 r. Nr 213, poz. 2081. Zarządzenie pokontrolne jest nową instytucją, niebędącą decyzją administracyjną ani postanowieniem w rozumieniu K.p.a. Jest to forma działania charakterystyczna dla organu kontroli i nadzoru (np. instytucja ta występuje w art. 12 ustawy z dnia 20.07.1991 r. o Inspekcji Ochrony Środowiska, j.t. Dz. U. z 2002 r. Nr 112, poz. 982, z późn zm. oraz z 2003 r. Nr 217 poz. 2124, polegająca na zwróceniu uwagi na uchybienia przepisom prawa w przypadku niewymagającym bądź wykluczającym wydanie decyzji. Zarządzenie pokontrolne nie jest obecnie przewidziane w ustawie o PIP ani w ustawie o PIS, toteż możliwe, że omawiana instytucja stanowi zapowiedź przyszłej nowelizacji tych ustaw.

12. Obowiązek wykonania wystąpienia został wprowadzony dla podkreślenia rangi tej formy działania pokontrolnego, ponieważ sam fakt niewykonania wystąpienia, nie jest połączony bezpośrednio z sankcją wykroczeniową, jeżeli udzielono nań odpowiedzi. Wystąpienie służy organom PIP jako środek prawny działań pokontrolnych, niebędący decyzją administracyjną, zmierzający do przywrócenia stanu zgodnego z prawem. Dotyczy ono tych naruszeń przepisów prawa pracy, które nie mogą być regulowane przy pomocy decyzji administracyjnej, nazywanej tutaj głównie nakazem. W myśl art. 21d ust. 2 ustawy z dnia 6.03.1981 r. o Państwowej Inspekcji Pracy j. t. Dz. U. z 2001 r. Nr 124, poz. 1362, z późn. zm. oraz z 2003 r. Nr 213, poz. 2081, adresat wystąpienia zobowiązany jest w ciągu 30 dni od otrzymania wystąpienia zawiadomić inspektora pracy o terminie i sposobie wykonania ujętych w wystąpieniu wniosków. Adresat wystąpienia może udzielić odpowiedzi pozytywnej, ale także ma prawo nie zgodzić się z zawartymi w wystąpieniu wnioskami. W tym jednak przypadku w odpowiedzi na wystąpienie obowiązany jest zamieścić uzasadnienie faktyczne i prawne odmowy. Wynika to z przepisów art. 238 § 1 w związku z art. 247 K.p.a., znajdujących zastosowanie na podstawie art. 10 cyt. ustawy o PIP. Wystąpienie nie jest decyzją ani postanowieniem w rozumieniu Kodeksu postępowania administracyjnego, dlatego pracodawca nie ma prawa wnieść zażalenia lub odwołania. Pismo negujące wystąpienie traktowane jest jako skarga i rozpatrywane na ogól­nych zasadach postępowania skargowego. Udzielenie odpowiedzi negującej treść wystąpienia może w niektórych przypadkach powodować odpowiedzialność wykroczeniową pracodawcy. Na przykład, jeśli pracodawca nie wprowadzi przewidzianej prawem ewidencji czasu pracy pracowników w sposób pozwalający na ustalenie ich wynagrodzenia za pracę (art. 149 K.p.), ponieważ naruszenie każdego przepisu o czasie racy wyczerpuje znamiona wykroczenia (art. 281 pkt 5 K.p.).

13. Pracodawca zobowiązany jest zapewnić wykonanie zaleceń społecznego inspektora pracy. Pominięcie zwrotu "zakładowego", który to sip ma obecnie prawo - zgodnie z art. 11 ustawy z dnia 24.06.1983 r. o społecznej inspekcji pracy, Dz. U. Nr 35, poz. 163 z późn. zm. oraz z 2001 r. Nr 128, poz. 1405, wydawać zalecenia, może świadczyć o zamiarze poszerzenia tej kompetencji, w naj­bliższej nowelizacji ustawy o sip, także na inne szczeble społecznej inspekcji pracy.

14. Zgodnie z art. 207 § 3 K.p. pracodawca oraz osoba kierująca pracownikami są obowiązani znać w zakresie niezbędnym do wykonywania ciążących na nich obowiązków, przepisy o ochronie pracy, w tym przepisy oraz zasady bezpieczeństwa i higieny pracy. Obowiązek tu zapisany nie dotyczy wyłącznie znajomości przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ale jest znacznie szerszy. Mimo że przepis znajduje się w dziale dziesiątym kodeksu dotyczącym bhp, należy z niego wyciągać szerokie, daleko idące konsekwencje zarówno dla pracodawcy, jak i każdej osoby kierującej pracownikami. Zakres pojęcia przepisów o ochronie pracy jest szeroki. Niewątpliwie w skład niego wchodzą przepisy działu ósmego o uprawnieniach pracowników związanych z rodzicielstwem oraz działu dziewiątego o zatrudnianiu młodocianych. Pod tym pojęciem należy jednak rozumieć także przepisy dotyczące ochrony wynagrodzenia za pracę (dział trzeci rozdział II K.p.), czy przepisy dotyczące ochrony trwałości stosunku pracy, jak również postanowienia ochronne wynikające z przepisów o czasie pracy (dział szósty K.p.) czy urlopach wypoczynkowych (dział siódmy K.p.).

Obowiązek znajomości wskazanych przepisów został skierowany do pracodawcy oraz osoby kierującej pracownikami. Znamienne w tym przypadku jest, że ustawodawca posługuje się pojęciem osoby a nie pracownika kierującego pracą innych. Z takiego sformułowania wynika, że osoba kierująca pracą innych może ponosić odpowiedzialność za naruszenie konkretnych przepisów z powodu ich nieznajomości także wówczas, gdy podstawą prawną jej działalności nie jest stosunek pracy. Odpowiednio dotyczy to pracodawcy, który nie musi pozostawać z zakładem pracy w żadnym stosunku prawnym, wystarczy w tym przypadku stwierdzenie, że dana osoba posiada przymiot pracodawcy i już z samego tego faktu należy od niej wymagać znajomości przepisów ochrony pracy. W. Radecki komentując wykroczenie z art. 283 § 1 K.p. stwierdza, że nieznajomość przepisów i zasad bhp nigdy nie zwalnia z odpowiedzialności właśnie dlatego, iż art. 207 § 3 K.p. zobowiązuje wskazane podmioty do znajomości tych przepisów (zob. W. Radecki "Odpowiedzialność za wykroczenia przeciwko prawom pracownika" Nakładem PIP, Warszawa 1996 r. str. 149).

15. Zdaniem J. Jankowiaka, komentowany przepis może stanowić podstawę roszczeń pracownika względem pracodawcy, aby ten usunął bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia lub życia (zob. J. Jankowiak "Prawo odmowy wykonywania pracy niebezpiecznej a konstrukcja zagrożenia z art. 210 kodeksu pracy" Państwo i Prawo z 1998 r. Nr 12, str. 85). Autor ten uważa, że art. 210 K.p. nie przyznaje pracownikowi możliwości takiego roszczenia. Mogą one jednak powstać na podstawie art. 24 § 1 K.c. w związku z art. 300 K.p. Moim zdaniem samoistna podstawa roszczenia opartego na przepisie art. 207 K.p. jest wątpliwa. Podstawą takiego roszczenia musi być wskazany art. 24 § 1 K.c., ponieważ z niego wynika prawo żądania odszkodowania. Roszczenie będzie powiązane z odszkodowaniem, gdyż samo nakazanie przez sąd określonego zachowania pracodawcy jest praktycznie mało prawdopodobne w przypadku istnienia bezpośredniego zagrożenia. Można natomiast mówić o takim zobowiązaniu w razie, gdy warunki pracy naruszają przepisy bhp i stwarzają zagrożenie, ale nie mają charakteru bezpośredniego. Na przykład, pracodawca nie zapewnia w pomieszczeniach stałej pracy wymaganej wysokości czy kubatury. Z powyższych względów, moim zdaniem, art. 207 K.p. nie może stanowić samoistnej podstawy roszczeń odszkodowawczych względem pracodawcy, wynikających z określonych warunków pracy, naruszających przepisy bhp i stwarzających zarówno zwykłe jak i bezpośrednie zagrożenie dla życia lub zdrowia pracownika. Konieczne jest tutaj, w każdym przypadku dochodzenia odszkodowania, powołanie art. 24 § 1 K.c.

16. Problem kosztów stosowanych środków przewidzianych przepisami bhp nie został przez normodawcę jednoznacznie określony. Poprzednie ogólne przepisy bhp z 1946 r. w § 3 ust. 3 przewidywały, że koszty stosowania środków przewidzianych rozporządzeniem ponosi pracodawca i nie wolno mu tych kosztów przerzucać na inne osoby. Obecne ogólne przepisy bhp milczą na ten temat, natomiast w samym kodeksie, w kilku artykułach ustawodawca odnosi się do tej problematyki (zob. art. 227 § 1 pkt 2, art. 229 § 6, art. 234 § 4, art. 2373 § 3, art. 2376 § 1, art. 2377 § 1, art. 23713 § 3 K.p.). Poza tym, niektóre inne przepisy działu dziesiątego nawiązują do problematyki kosztów (zob. art. 229 § 3, art. 230 § 2 i art. 2378 § 2 K.p.). Taki stan prawny może budzić wątpliwości w zakresie tego, jaki jest zasięg ponoszenia przez pracodawcę kosztów w sprawach bhp? Sądzę, że formuła legislacyjna przyjęta przez ustawodawcę bazuje na zasadzie ryzyka podmiotu zatrudniającego. W konsekwencji, jeżeli w art. 207 § 1 K.p. ustawodawca stwierdza, że pracodawca ponosi odpowiedzialność za stan bhp w zakładzie pracy, a w § 2 wyszczególnia szereg jego podstawowych obowiązków związanych oczywiście z określonymi nakładami finansowymi, to z tego wynika, że zasadniczo całość kosztów w zakresie problematyki bhp ponosi pracodawca. Zapisy o ponoszeniu kosztów przez pracodawcę, umieszczone w cytowanych wyżej artykułach, świadczą natomiast jedynie o dodatkowym podkreśleniu obciążenia finansowego pracodawcy w sprawach w których mógłby istnieć chociaż cień wątpliwości w tym względzie. Przykładowo, profilaktyczne badania lekarskie pracowników generalnie obciążają kosztami pracodawcę i w zakresie badań okresowych i kontrolnych sprawa ta nie budzi wątpliwości. Problematyczne byłoby natomiast obciążanie pracodawcy kosztami badań wstępnych, gdyby nie zapis art. 229 § 6 K.p. Reasumując, mimo braku w dziale dziesiątym kodeksu ogólnego stwierdzenia na temat tego, że koszty w zakresie zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy ponosi w całości pracodawca, nie ma żadnych wątpliwości co do tego, tym bardziej, że logicznie jest to w pełni uzasadnione, skoro to pracodawca prowadzi określoną działalność na swoje ryzyko i odpowiedzialność.

17. Obowiązek zapewnienia pracownikom bezpiecznych i nieszkodliwych dla ich zdrowia warunków pracy obejmuje przestrzeganie nie tylko ogólnie obowiązujących norm w tym zakresie, lecz także indywidualnych przeciwwskazań związanych ze stanem zdrowia lub osobniczymi skłonnościami pracownika (por. wyrok SN z 12.12.1974 r., II PR 262/74, PiZS 1976/3/67).

18. Zakład opieki zdrowotnej jako pracodawca ma obowiązek zgodnie z art. 207 K.p. zastosowania wszelkich dostępnych środków organizacyjnych i technicznych w celu ochrony zdrowia pracowników (personelu medycznego) przed zakażeniem wirusową chorobą zakaźną w postaci wirusowego zapalenia wątroby typu B (por. wyrok SN z 13.04.2000 r. I PKN 584/99, OSNAP 2001/21/636).

19. Odstąpienie przez pracodawcę od wykonania obowiązku zapewnienia pracownikom odpowiedniej temperatury w pomieszczeniach pracy może być usprawiedliwione względami technologicznymi, a nie jego sytuacją ekonomiczną (por. wyrok NSA w Białymstoku z 20.09.2001 r., SA/Bk 75/01, Pr. Pracy 2002/3/35).

Art. 208. [Koordynator] § 1. W razie gdy jednocześnie w tym samym miejscu wykonują pracę pracownicy zatrudnieni przez różnych pracodawców, pracodawcy ci mają obowiązek:

1) współpracować ze sobą,

2) wyznaczyć koordynatora sprawującego nadzór nad bezpieczeństwem i higieną pracy wszystkich pracowników zatrudnionych w tym samym miejscu,

3) ustalić zasady współdziałania uwzględniające sposoby postępowania w przypadku wystąpienia zagrożeń dla zdrowia lub życia pracowników.

§ 2. Wyznaczenie koordynatora, o którym mowa w § 1, nie zwalnia poszczególnych pracodawców z obowiązku zapewnienia bezpieczeństwa i higieny pracy zatrudnionym przez nich pracownikom.

1. Pracodawcy organizujący pracę jednocześnie w tym samym miejscu mają obowiązek współpracować ze sobą, wyznaczyć koordynatora w sferze nadzoru nad bhp oraz ustalić zasady współdziałania na wypadek wystąpienia zagrożenia dla zdrowia lub życia pracowników. Teresa Wyka uważa, że obowiązek powołania koordynatora należy uznać za wiążący wówczas, gdy pracownicy różnych pracodawców wykonują pracę nie tylko w tym samym miejscu, ale i w tym samym czasie (zob. T. Wyka "Bhp po nowelizacji prawa pracy", Warszawa 1999 r., str. 56). Mam wątpliwości co do takiego ścisłego wykładania przepisu, ponieważ jego rolą jest zapewnienie bezpieczeństwa wszystkim pracownikom. Technologia wykonywanych prac nie zawsze musi stwarzać zagrożenie, jeżeli praca wykonywana przez pracowników różnych pracodawców realizowana jest w danym miejscu w tym samym czasie. Można sobie wyobrazić, że w tym samym budynku pracują pracownicy dwóch pracodawców - jedni na zmianie, I drudzy na zmianie II, czyli ich czas pracy w godzinach astronomicznych nie pokrywa się, jednakże procesy technologiczne realizowane na zmianie I mogą mieć wpływ na bezpieczeństwo pracy pracowników drugiej firmy zatrudnionych na zmianie II. Użycia przez ustawodawcę w art. 208 § 1 K.p. słowa "jednocześnie" nie interpretowałbym zatem jako "w tym samym identycznym czasie", lecz raczej opierałbym się na wykładni celowościowej, bo ona jest przesłanką powstania instytucji koordynatora. W praktyce mogą się zdarzać sytuacje bardziej skomplikowane, kiedy to równoczesne de facto wykonywanie pracy w tym samym miejscu będzie miało charakter dorywczy i okresowy, co również nie wyłączy stosowania omawianej instytucji, właśnie z uwagi na jej cel i zakres ochronny.

Obowiązek ten ciąży na obu wskazanych pracodawcach a jego niewypełnienie pociąga za sobą odpowiedzialność wykroczeniową z art. 283 § 1 K.p. każdego z nich. Wyznaczenie koordynatora nie uwalnia poszczególnych pracodawców z obowiązku zapewnienia swoim pracownikom bezpiecznych i higienicznych warunków pracy. Obowiązek ten ma na celu stworzenie systemu organizacyjnego, który przeciwdziałałby naruszeniom prze­pisów bhp, leżących na styku działalności pracodawców. Chodzi tutaj o to, aby nie pozostawić żadnej luki, pozwalającej na istnienie zagrożeń dla życia lub zdrowia wszystkich pracowników, wykonujących pracę w danym miejscu. W skooperowanym systemie pracy takie sytuacje często się zdarzają. Każdy z pracodawców może zapewniać bezpieczne i higieniczne warunki pracy własnym pracownikom, lecz poprzez wspólną egzystencję na danym terenie może równocześnie niechcący stwarzać zagrożenie dla pracowników drugiej firmy. Przeciwdziałać nieprawidłowościom ma właśnie koordynator, którego zadanie polega na przewidzeniu negatywnych skutków wynikających z tak prowadzonej pracy.

2. Uregulowanie kontynuuje dotychczasową zasadę, w myśl której przez czynności umowne nie można się wyzbyć odpowiedzialności za stan bezpieczeństwa i higieny pracy, która jest immanentnie związana z pracodawcą. Pracodawcę obciążają wszelkie wydatki związane z właściwym utrzymaniem w odpowiednim stanie technicznym budynków i pomieszczeń pracy, koszty remontów, modernizacji, a także wydatki dotyczące wyposażenia pracowników w sprzęt ochronny o charakterze zbiorowym czy też indywidualnym. Odpowiedzialność za stan bhp wiąże się ze stroną techniczno-organizacyjną procesu pracy. Pracodawca zobowiązany jest przygotować pomieszczenia pracy, maszyny i urządzenia techniczne w sposób uwzględniający wymagania przepisów bhp. Ponadto winien dbać o właściwe zorganizowanie poszczególnych stanowisk pracy i bezpieczne wykonywanie pracy. Ten ostatni obowiązek, w zależności od wielkości zakładu i rodzaju prowadzonych prac, często musi się wiązać z zapewnieniem odpowiedniej struktury kadry kierowniczej, nadzorującej przebieg pracy.

Pracownik, któremu powierzono kierowanie pracą innych, z samej istoty swej funkcji zobowiązany jest do stałego czuwania nad tym, aby praca podległych mu pracowników przebiegała zgodnie z przepisami i zasadami bhp. Tolerowanie nieprawidłowości może dawać podstawę do surowszej odpowiedzialności niż brak nadzoru (zob. orzeczenie SN z 24.08.1961 r. 2 CR 826/61, OSNCP z 1963 r. Nr 9 poz. 189).

3. Pracodawcy mają wspólnie wyznaczyć koordynatora sprawującego w ich imieniu nadzór nad bezpieczeństwem i higieną pracy wszystkich pracowników zatrudnionych w tym samym miejscu. Koordynator musi zatem uzyskać od obu pracodawców (lub większej ich liczby) uprawnienie do wydawania poleceń zatrudnionym pracownikom. Ustalenia takiego powinni dokonać wszyscy pracodawcy, których pracownicy wykonują pracę w tym samym miejscu, a pracownicy winni być poinformowani o tym w formie pisemnej. Jeżeli wykonywanie pracy w tym samym miejscu ma charakter stały, informacja o koordynatorze powinna być zamieszczona w regulaminach pracy poszczególnych pracodawców, gdyż wchodzi w pojęcie obowiązków dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy, o których mowa w art. 1041 § 1 pkt 8 K.p. W razie przejściowego wykonywania pracy w tym samym miejscu, informacja ta powinna być zawarta w instrukcji bhp, o której mowa w § 41 ust. 1 ogólnych przepisów bhp.

Pojęcie nadzór mieści w sobie nie tylko czynności kontrolne, ale także prawo wydawania wiążących poleceń. W konsekwencji koordynator wyposażony w takie uprawnienia ponosi odpowiedzialność za wykroczenie z art. 283 § 1 K.p., ponieważ posiada uprawnienia do kierowania pracownikami wszystkich firm, dla których potrzeby wyznaczono go do tej funkcji. T. Wyka uważa, że koordynator nie może ponosić odpowiedzialności za wykroczenie z art. 283 § 1 K.p., przy czym bliżej nie uzasadnia swego twierdzenia. Z jednej strony podnosi, że wyznaczenie koordynatora oznacza określenie przez wszystkich pracodawców osoby, która sprawuje nadzór nad bezpieczeństwem i higieną pracy wszystkich pracowników zatrudnionych na danym terenie, z drugiej zaś, takiej osoby nie obciąża odpowiedzialnością za wykroczenie z art. 283 § 1 K.p. (zob. T. Wyka "Bhp po nowelizacji prawa pracy" Wydawnictwo Difin, Warszawa 1999 r. str. 55-57). Uprawnienie do nadzoru nad bhp musi się łączyć z prawem wydawania wiążących poleceń wszystkim pracownikom. Z kolei z naturą tego prawa jest nierozłącznie związana odpowiedzialność za wykroczenie polegające na naruszeniu przepisów bhp, ponieważ koordynator kieruje pracownikami. Twierdzenie przeciwne nie znajduje żadnego logicznego wytłumaczenia. Koordynator kieruje nie tylko pracownikami własnej firmy, ale także pracownikami innych firm. Z tego powodu niewątpliwie jest osobą kierującą pracownikami w rozumieniu art. 283 § 1 K.p. Niczego też nie zmienia treść art. 208 § 2 K.p., zgodnie z którym wyznaczenie koordynatora nie zwalnia poszczególnych pracodawców z obowiązku zapewnienia swoim pracownikom bezpiecznych i higienicznych warunków pracy. Jest to jedynie podkreślenie przez ustawodawcę zasady niezbywalności odpowiedzialności za stan bhp. Podobnie pracodawca wyznaczający kierownika jednostki organizacyjnej zakładu pracy, przez ten fakt nie uwalnia się od odpowiedzialności za stan bhp w zakładzie pracy. Brak jest, moim zdaniem, przesłanek do twierdzenia, że koordynator nie ponosi odpowiedzialności za wykroczenie z art. 283 § 1 K.p. Niepoprawne jest oczywiście wyznaczenie koordynatora bez przypisania mu prawa wydawania poleceń służbowych pracownikom wszystkich pracodawców wykonującym prace na danym terenie, gdyż taka sytuacja nie wyczerpuje obowiązku określonego w omawianym przepisie i tym samym spełnia znamiona wykroczenia z art. 283 § 1 K.p., którego dopuszcza się każdy z pracodawców, zobowiązany do wyznaczenia koordynatora.

4. W praktyce powstała wątpliwość: jak należy rozumieć miejsce wykonywania pracy w rozumieniu art. 208 K.p.? W szczególności, czy to samo miejsce dotyczy tylko pomieszczenia pracy, czy też całego placu budowy lub obiektu budowlanego? Komentowany przepis zobowiązuje pracodawców wykonujących pracę w tym samym miejscu do współpracy oraz powołania koordynatora sprawującego nadzór nad bezpieczeństwem i higieną pracy wszystkich pracowników zatrudnionych w tym samym miejscu. Pracodawcy mają obowiązek ustalić zasady współdziałania, uwzględniające sposoby postępowania w przypadku wystąpienia zagrożeń dla zdrowia lub życia pracowników. Sens powołania koordynatora i stosownej współpracy uwarunkowany jest potrzebami konkretnych miejsc pracy. Niewątpliwie miejscem pracy, w rozumieniu omawianego przepisu, jest teren całej budowy, czy też teren całego obiektu budowlanego, a niekiedy również teren całego zamkniętego zakładu pracy. Analizując pojęcie miejsca wykonywania pracy, należy mieć na względzie faktyczne potrzeby współpracy, czyli przemieszczanie się (lub możliwość przemieszczania) pracowników różnych pracodawców po danym terenie. Taka sytuacja zawsze rodzi problemy organizacyjne, których niewłaściwe uregulowanie może stwarzać zagrożenia dla zdrowia i życia zatrudnionych pracowników.

Art. 209. [Powiadomienie o działalności] § 1. Pracodawca rozpoczynający działalność jest obowiązany, w terminie 30 dni od dnia rozpoczęcia tej działalności, zawiadomić na piśmie właściwego inspektora pracy i właściwego państwowego inspektora sanitarnego o miejscu, rodzaju i zakresie prowadzonej działalności.

§ 2. Obowiązek, o którym mowa w § 1, ciąży na pracodawcy odpowiednio w razie zmiany miejsca, rodzaju i zakresu prowadzonej działalności, zwłaszcza zmiany technologii lub profilu produkcji, jeżeli zmiana technologii może powodować zwiększenie zagrożenia dla zdrowia pracowników.

§ 3. (uchylony)

§ 4. Właściwy inspektor pracy lub właściwy państwowy inspektor sanitarny może zobowiązać pracodawcę prowadzącego działalność powodującą szczególne zagrożenie dla zdrowia lub życia pracowników do okresowej aktualizacji informacji, o której mowa w § 1.

1. Pracodawca rozpoczynający działalność jest obowiązany w ciągu 14 dni zawiadomić na piśmie inspektora pracy oraz inspektora sanitarnego o miejscu, rodzaju i zakresie prowadzonej działalności. Ustawodawca z dniem 29 listopada 2002 r. zrezygnował z dotychczasowego obowiązku pracodawcy w zakresie podawania w tej informacji przewidywanej liczby pracowników, a także informacji o środkach i procedurach przyjętych dla spełnienia wymagań wynikających z przepisów bhp, dotyczących danej dziedziny działalności.

2. Obowiązek powiadomienia ciąży wyłącznie na pracodawcy prowadzącym zakład pracy w znaczeniu przedmiotowym, natomiast nie dotyczy osób fizycznych zatrudniających pracowników dla swoich osobistych potrzeb, np. pomoc domową. Przez rozpoczęcie działalności należy rozumieć moment zatrudnienia pierwszego pracownika, a nie chwilę zarejestrowania np. działal­ności gospodarczej. Wobec tego osoba rozpoczynająca prowadzenie działalności gospodarczej, niezatrudniająca jeszcze żadnego pracownika nie ma obowiązku powiadamiania PIP. Powinność ta powstanie dopiero z dniem zatrudnienia pierwszego pracownika.

3. Komentowany przepis należy do regulacji określających obowiązki pracodawcy względem państwa. Pozostaje on w ścisłym powiązaniu z art. 24 Konstytucji, w którym państwo zagwarantowało sobie nadzór nad wykonywaniem pracy. W celu umożliwienia kodeksowym organom nadzoru sprawowanie ich roli, nałożono na pracodawcę obowiązek ponownego informowania inspektora pracy i inspektora sanitarnego o okolicznościach istotnych dla bytu danego zakładu pracy. Pracodawca zobowiązany jest więc ponowić informację skierowaną do wskazanych organów nadzoru w razie:

- zmiany miejsca prowadzenia działalności,

- zmiany rodzaju prowadzonej działalności,

- zmiany zakresu prowadzonej działalności, w tym zwłaszcza zmiany technologii lub profilu produkcji, jeżeli zmiana technologii może spowodować zagrożenie dla zdrowia pracowników.

Chociaż obowiązek ten należy do powinności o charakterze formalnym, to jednak odgrywa coraz istotniejsze znaczenie, z uwagi na szybki postęp komputeryzacji w organach nadzoru, prowadzących ewidencję podmiotów podlegających ich kontroli. Wszystkie wskazane w komentowanym przepisie obowiązki, w razie ich niewypełnienia wyczerpują znamiona wykroczenia, wobec czego mimo krótkiego okresu obowiązywania tego przepisu, pracodawcy powinni zwracać na nie uwagę, gdyż inaczej będą narażeni na odpowiedzialność wykroczeniową.

4. Inspektor pracy lub inspektor sanitarny mają prawo zobowiązać pracodawcę prowadzącego działalność powodującą szczególne zagrożenie dla zdrowia lub życia pracowników do okresowej aktualizacji tych informacji. W orzecznictwie NSA panuje przekonanie, że jeżeli uprawnienie (albo obowiązek) strony nie powstaje bezpośrednio z mocy prawa, lecz w wyniku konkretyzacji normy prawnej, organ administracji państwowej - jeżeli nie jest przewidziana inna forma jego działań - obowiązany jest dokonać tej konkretyzacji w drodze decyzji administracyjnej (zob. wyrok NSA z 31.08.1984 r. SA/Wr 430/84, w K.p.a. z orzecznictwem NSA, SN, i TK Wydawnictwo Prawnicze Warszawa 1995 r. str. 210 pkt 7). Podobnego zdania jest S. Jędrzejewski (zob. S. Jędrzejewski "Proces budowlany zagadnienia administracyjno-prawne" Oficyna Wydawnicza Branta 1995 r. str. 112), który uważa, że jeżeli ustawodawca posługuje się sformułowaniem "organ może nałożyć obowiązek (w naszym wypadku brzmi to odpowiednio: "inspektor pracy..... może zobowiązać pracodawcę"...) i nie określa bliżej formy, w jakiej należy nałożyć obowiązek, to decyzja administracyjna wydaje się oczywista. Powołanej sytuacji nie należy mylić z zakazem domniemania władczej ingerencji administracji w prawa i obowiązki jednostki. W państwie prawa wkraczanie w sferę praw i obowiązków podmiotów niepodporządkowanych organowi administracji, może nastąpić wyłącznie na podstawie przepisów powszechnie obowiązujących, to znaczy ustaw i ich aktów wykonawczych (tak B. Adamiak, J. Borkowski w: "Kodeks postępowania administracyjnego - komentarz" Wydawnictwo C. H. BECK, Warszawa 1996 r. str. 442). W opisanym przypadku nie mamy do czynienia z domniemaniem możliwości władczej ingerencji administracji, ponieważ ze sformułowania: "...inspektor pracy lub właściwy państwowy inspektor sanitarny może zobowiązać pracodawcę...." jednoznacznie wynika prawo władczej ingerencji organu. Ustawodawca jedynie nie sprecyzował formy władczej ingerencji, toteż domniemanie dotyczy jedynie rodzaju władczej formy ingerencji organu a nie ingerencji w ogóle.

Należy tutaj dodać, że decyzja taka w przypadku inspektora pracy musi zawierać uzasadnienie faktyczne i prawne, ponieważ podstawą jej wydania będzie art. 209 § 4 Kodeksu pracy a nie art. 9 pkt 1 ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy. Tylko decyzje wydawane na podstawie kompetencyjnej art. 9 pkt 1-2a, zgodnie z art. 21a ust. 2 ustawy o PIP, nie wymagają uzasadnienia.

5. Wyjaśnienia wymaga relacja między § 2 i § 4 art. 209 K.p. Pierwszy z nich zobowiązuje pracodawcę do złożenia ponownej informacji w razie zmiany miejsca, rodzaju i zakresu prowadzonej działalności, zwłaszcza zmiany technologii lub profilu produkcji, jeżeli zmiana technologii może spowodować zagrożenie dla zdrowia pracowników. Drugi natomiast uprawnia inspektora pracy lub inspektora sanitarnego do nałożenia na pracodawcę obowiązku okresowej aktualizacji informacji, o których mowa w § 1. Oznacza to, że przypadek objęty decyzją organu nadzoru będzie dotyczył innej sytuacji niż określona w § 2. Zatem nie zmieni się miejsce, rodzaj lub profil produkcji, a mimo braku zmian, organ nadzoru wyda decyzję w sprawie bieżącej aktualizacji danych.

6. Dokonane zmiany w § 1 art. 209, ograniczające strukturę treści powiadomienia PIP i PIS do: miejsca, rodzaju i zakresu prowadzonej przez pracodawcę działalności oraz wprowadzenie w § 2 obowiązku ponownego powiadomienia w razie takiej zmiany technologii produkcji, która może powodować zwiększenie zagrożeń dla zdrowia pracowników, nie są rozwiązaniem celowościowo zasadnym. Dokonane zmiany, z merytorycznego punktu widzenia, nie są uzasadnione, gdyż pozbawiają organy nadzoru nad warunkami pracy istotnych informacji o podmiotach kontrolowanych. Niespójność nowelizacji polega na tym, że pracodawca, aby ocenić czy zmiana technologii produkcji może spowodować zwiększenie zagrożeń dla zdrowia pracowników, musi ocenić środki i procedury przyjęte dla spełnienia wymagań wynikających z przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy dotyczących danej dziedziny działalności. Niewątpliwie nie będzie potrafił tego uczynić, gdyż zostanie pozbawiony pomocniczych materiałów ze strony PIP, które dotychczas były pracodawcom przekazywane celem wypełnienia odpowiednich rubryk w zakresie wskazanych środków i procedur. Ocena skuteczności tych środków i procedur jest niezbędna dla celów ustalenia rozmiaru ryzyka zawodowego na danym stanowisku, a w tym zakresie obowiązki pracodawcy nie uległy zmianie. Trudno więc sensownie wytłumaczyć celowość wprowadzonej zmiany, chyba że ustawodawcy chodziło o to, aby inspektorzy pracy w ramach szeroko pojętej funkcji prewencyjnej wyręczali pracodawców w zakresie istotnych obowiązków w sferze bhp.

Komentarze

Wyświetlanie Sortowanie
Tylko zalogowani użytkownicy mogą komentować. Zarejestruj lub zaloguj się
INDIE 2015


Nasza nowa strona


Kodeks pracy


OKRESOWY Dla SŁUŻBY BHP, SZKOLENIE SIP


Kategorie


POZWOLENIA ZINTEGROWANE-HANDEL CO2


Głosowanie

Czy Państwowa Inspekcja Pracy spełnia swoją rolę

[ Wyniki | Ankiety ]

Głosów: 330
Komentarzy: 1


Polecamy ebooki



BHP EKSPERT Sp.z o.o.

NIP 678-315-47-15 KRS 0000558141 bhpekspert@gmail.com
tel.kom.(0)501-700-846
Tworzenie strony: 0,216903924942 sekund.