VORTAL BHP
Aktualnie jest 860 Linki i 253 kategori(e) w naszej bazie
WARTE ODWIEDZENIA
 Co nowego Pierwsza 10 Zarekomenduj nas Nowe konto "" Zaloguj 29 marca 2024
KONTAKT Z NAMI

Robert Łabuzek
+48501700846
 
Masz problem z BHP
szukasz odpowiedzi ?
Szybko i gratisowo otrzymasz poradę
zadzwoń lub napisz na maila.

Na stronie przebywa obecnie....

Obecnie jest 43 gości i 0 użytkowników online.

Możesz zalogować się lub zarejestrować nowe konto.

Menu główne


Google

Przeszukuj WWW
Szukaj z www.bhpekspert.pl

Pracodawca musi,może,powinien. Trudne rozstania-Wygaśnięcie umowy o pracę Autor : inspekcjapracy
Pracodawca i Pracownik Wygaśnięcie umowy o pracę

Wygaśnięcie umowy o pracę następuje z mocy prawa, niezależnie od woli stron, wskutek następujących zdarzeń:

Wygaśnięcie umowy o pracę następuje z mocy prawa, niezależnie od woli stron, wskutek następujących zdarzeń:


śmierci pracownika,

śmierci pracodawcy,

ponadtrzymiesięcznej nieobecności z powodu tymczasowego aresztowania. Pracodawca jest obowiązany ponownie zatrudnić taką osobę, jeżeli postępowanie karne umorzono (z wyjątkiem umorzenia warunkowego lub z powodu przedawnienia czy amnestii) lub gdy zapadł wyrok uniewinniający, a ta zgłosi swój powrót do pracy w ciągu siedmiu dni od uprawomocnienia się orzeczenia. Jeżeli nie zgłosi na czas swej gotowości, pracodawca może odmówić, chyba że przekroczenie terminu nastąpiło z przyczyn od niej niezależnych. Pracodawca jest obowiązany ponownie zatrudnić pracownika w zasadzie na dotychczasowym stanowisku, ale może on być zatrudniony także na stanowisku równorzędnym lub innym zgodnym z jego kwalifikacjami, odpowiadającym poprzednim warunkom wynagrodzenia, jeżeli szczególne okoliczności nie stoją temu na przeszkodzie,

niezgłoszenia w ciągu siedmiu dni od ustania stosunku pracy z wyboru powrotu do pracodawcy, który zatrudniał pracownika w chwili wyboru.
W razie wygaśnięcia umowy o pracę pracodawca ma obowiązek wypłacić pracownikowi ekwiwalent pieniężny za niewykorzystany w całości lub części urlop wypoczynkowy. Przepisy nie przewidują bowiem utraty prawa do ekwiwalentu nawet przy wygaśnięciu umowy wskutek przedłużającego się tymczasowego aresztowania (uchwała SN z 18 lutego 1976 r., sygn. akt I PZP 51/75, OSNC z 1976 r., nr 7-8, poz. 160). Powinien także wystawić świadectwo pracy, które - w razie śmierci pracownika - włącza się do jego akt osobowych. Z wnioskiem o jego wydanie może bowiem wystąpić członek rodziny zmarłego albo jego spadkobierca. Pozwala na to § 3 rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 15 maja 1996 r. w sprawie szczegółowej treści świadectwa pracy oraz sposobu i trybu wydawania i prostowania (Dz.U. nr 60, poz. 282 ze zm).

Przejście zakładu

W razie przejścia zakładu pracy lub jego części na innego pracodawcę ten ostatni staje się z mocy prawa stroną w dotychczasowych stosunkach pracy.

Za zobowiązania wynikające ze stosunku pracy, powstałe przed przejęciem, obaj odpowiadają solidarnie. Zgodnie z art. 231 § 3 k.p. na pracodawcy spoczywa obowiązek poinformowania wcześniej zatrudnionych na piśmie o tych przekształceniach i ich skutkach. Zawiadomienie określa m.in.:


gwarancje zatrudnienia przejmowanych,

wielkość i strukturę załogi,

zmiany w technice lub technologii wytwarzania.
Przepisy nie precyzują, czy chodzi tu o starego, czy kolejnego pracodawcę. Wydaje się, że o dotychczasowego, który jednak powinien współdziałać ze swym następcą.

Pracownik może bez wypowiedzenia, za siedmiodniowym uprzedzeniem, rozwiązać umowę w ciągu miesiąca od zawiadomienia. Jest to równoznaczne z ustaniem zatrudnienia za wypowiedzeniem.

Dotychczasowy uzp stosuje się w nowej firmie przez rok. Poprzedni pracodawca ma obowiązek przekazać akta osobowe personelu oraz pozostałą dokumentację w sprawach pracowniczych. Wynika to z § 9 rozporządzenia w sprawie dokumentacji pracowniczej.

W razie zwolnienia przejętego pracownika w świadectwie pracy potwierdza się zatrudnienie w tym zakładzie i poprzednim, podając jego nazwę. Gdy są przejmowani również zatrudnieni na innej podstawie niż umowa o pracę, pracodawca jest obowiązany zaproponować im nowe warunki, wyznaczając termin (nie krótszy niż siedem dni) na ustosunkowanie się do nich. W razie nieuzgodnienia nowych warunków stosunek pracy rozwiązuje się z upływem wypowiedzenia, licząc od dnia złożenia oświadczenia o odmowie przyjęcia oferty, lub od tego, w którym należało to uczynić. Takie ustanie zatrudnienia też jest jednoznaczne z rozwiązaniem umowy za wypowiedzeniem.

Ponadto o przejściu zakładu pracy lub jego części na nowego pracodawcę trzeba powiadomić na piśmie działające u nich zoz o:


przewidywanym terminie przejścia,

jego przyczynach,

prawnych, ekonomicznych oraz socjalnych skutkach dla pracowników,

zamierzonych działaniach dotyczących warunków zatrudnienia, w szczególności warunków pracy, płacy i przekwalifikowania.
Należy to uczynić co najmniej na 30 dni przed przewidywanym terminem przejścia.

Odprawy

W pewnych okolicznościach pracownikom lub ich rodzinom przysługują pewne gratyfikacje pieniężne w związku z zaistnieniem określonych zdarzeń. Np. przejścia na emeryturę lub rentę (odprawa emerytalna lub rentowa), zwolnienia z pracy z przyczyn leżących po stronie zakładu czy na wypadek jego śmierci.

1. Z tytułu zwolnienia z przyczyn dotyczących pracodawcy

Odchodzącym z pracy z przyczyn leżących po stronie pracodawcy należą się odprawy pieniężne. Kwestie te reguluje ustawa z 28 grudnia 1989 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy (tekst jedn. Dz.U. z 2002 r., nr 112, poz. 980 ze zm.; dalej: ustawa z 28 grudnia 1989 r.). Od 1 lipca 2003 r. dotyczy ona tylko większych firm, angażujących co najmniej 20 pracowników, dokonujących redukcji załogi ze wskazanych powodów. Od tej daty wysokość odprawy zależy od stażu pracy w podmiocie, który zwolnienia dokonał. I tak, jeżeli wynosi on:


do dwóch lat - przysługuje jednomiesięczne wynagrodzenie,

dwa lata i więcej, ale mniej niż osiem - dwumiesięczne,

ponad osiem lat - trzymiesięczne.

Ale uwaga! Dotyczy to tych, którym wypowiedzenia z przyczyn pracodawcy wręczono po 30 czerwca 2003 r. Natomiast tym, których zatrudnienie ustało po tej dacie, ale w wyniku wymówienia otrzymanego najpóźniej do tego dnia, przysługują odprawy na starych zasadach, chyba że te nowe okażą się korzystniejsze. Zgodnie z dotychczasowymi przepisami na poziom odprawy z tytułu zwolnienia z przyczyn dotyczących zakładu wpływ miała długość zatrudnienia u wszystkich pracodawców. Gdy wyniosła ona:

do 10 lat - w grę wchodziła jednomiesięczna pensja,

od 10 do 20 lat - dwumiesięczna,

od 20 lat - trzymiesięczna.
Każdorazowo trzeba więc obliczyć odprawę według starych i obecnych zasad, a pracownikowi wypłacić wyższą.




Przykład:

Pod koniec czerwca 2003 r. Maria K. dostała trzymiesięczne wypowiedzenie z przyczyn organizacyjnych, które upływa 30 września. W ostatniej firmie pracowała tylko dwa lata, ale jej łączny staż zatrudnienia to ponad 20 lat. Obliczenie odprawy:


na starych zasadach - za trzy miesiące,

na nowych - za jeden.
Zatem Maria K. powinna dostać odprawę w wysokości trzymiesięcznego wynagrodzenia.


Mali pracodawcy, zatrudniający poniżej 20 pracowników, których trudna sytuacja rynkowa zmusiła do redukcji personelu, nie mają obowiązku wypłaty odprawy pieniężnej.


Pisaliśmy o tym także w Vadame*****: "Zwolnienia grupowe i ochrona związkowców po 30 czerwca" z 25 czerwca 2003 r.


2. Emerytalne i rentowe

Pracownikowi, którego stosunek pracy ustał w związku z przejściem na emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy, trzeba dać jednomiesięczne wynagrodzenie. To tzw. odprawa emerytalna czy rentowa, o których mówi art. 921 k.p. Zanim obowiązek ich wypłaty wprowadzono do kodeksu pracy, przysługiwały na podstawie przepisów wewnątrzzakładowych, np. regulaminów pracy, uzp.


Nabycie odprawy emerytalnej lub rentowej zależy od dopełnienia przez pracownika następujących przesłanek:

spełnienie warunków do uzyskania emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy,

ustanie stosunku pracy,

związek między zakończeniem zatrudnienia a przejściem na któreś ze wskazanych świadczeń. Oceny, czy taki związek istnieje, zależnej od konkretnego stanu faktycznego, zawsze dokonuje pracodawca. A nie jest to łatwe. W kwestiach tych zapadło mnóstwo wyroków. Dlatego radzimy posiłkować się dotychczasowym, bogatym orzecznictwem. A zgodnie z jego linią związek ten ma czworaki charakter: czasowy, przyczynowy, funkcjonalny albo mieszany.



Związek czasowy zachodzi wtedy, gdy rozwiązanie stosunku pracy, bez względu na jego przyczynę, zbiega się w czasie z nabyciem prawa do emerytury lub renty. Taka jest reguła: nabycie prawa do świadczenia z ubezpieczenia społecznego powinno nastąpić podczas zatrudnienia, a najpóźniej w dniu jego zakończenia. Zgodnie z wyrokiem SN z 7 grudnia 2000 r. (I PKN 128/2000, wkł. OSN z 2001 r. nr 11) rozwiązanie stosunku pracy z tym, kto w tej chwili nie spełniał warunków do uzyskania emerytury, nie jest związane z przejściem na nią.

Nie można jednak przyjąć, że odprawy te przysługują wyłącznie pracownikom, którzy w dniu rozwiązania umowy są uprawnieni do emerytury czy renty. Przecież związek między przejściem na nie a rozwiązaniem stosunku pracy może przybrać również charakter przyczynowy czy funkcjonalny. A takie zachodzą najczęściej wtedy, gdy dana osoba zaczyna pobierać któreś ze świadczeń dopiero w pewien czas po zakończeniu umowy o pracę z powodu przebywania na zasiłku chorobowym, przyznanym za czas absencji, rozpoczętej jeszcze podczas jej trwania. Takiej osobie odprawa się należy. Podobnie jak temu, kto przeszedł na rentę po rozwiązaniu umowy, jeżeli stał się niezdolny do pracy wskutek choroby stwierdzonej podczas zatrudnienia i któremu rentę przyznano po nieprzerwanym otrzymywaniu zasiłku chorobowego. Tak wynika z uchwał SN: z 7 stycznia 2000 r. (III ZP 18/99, OSNAPiUS z 2000 r. nr 24, poz. 888), z 6 sierpnia 1998 r. (III ZP 22/98, OSNAPiUS z 1998 r. nr 24, poz. 713) i z 29 maja 1989 r. (PZP 19/89, OSNCP z 1990 r. z. 4-5, poz. 61).

Podczas zatrudnienia. Spore wątpliwości budzi wciąż kwestia, czy pobieranie emerytury lub renty podczas zatrudnienia wyłącza prawo do odprawy pieniężnej. A więc, czy pracodawca jest zwolniony z obowiązku jej wypłaty w razie ustania umowy z takim pracownikiem? Trzeba przyznać, że najpierw sądy nie były łaskawe dla zainteresowanych, odmawiając w takich sytuacjach prawa do odprawy emerytalnej czy rentowej. Dopiero ostatnie trzy lata przyniosły diametralną zmianę linii orzeczniczej - wystarczy przyjrzeć się wyrokom SN: z 9 stycznia 2001 r. (I PKN 172/00, niepubl.), z 6 czerwca 2000 r. (I PKN 700/99, OSNAPiUS 2001, nr 15, poz. 486) czy jego uchwale z 25 stycznia 2002 r. (III ZP 24/01, OSNAPiUS z 2002 r. nr 9, poz. 202). Zgodnie z nimi przejście na emeryturę lub rentę to zmiana statusu prawnego pracownika lub podwójnego statusu pracownika-emeryta lub pracownika-rencisty na status wyłącznie emeryta lub rencisty, co następuje zawsze i tylko przez definitywne ustanie zatrudnienia. Zatem osoba otrzymująca emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy podczas umowy nie przestaje być pracownikiem, a na któreś z tych świadczeń przechodzi dopiero po jej zakończeniu. Reasumując: odprawa przysługuje zawsze, jeżeli rozwiązanie stosunku pracy nastąpiło w związku z przejściem na emeryturę lub rentę, choćby pracownik pobierał te świadczenia już wcześniej.

Bez względu na sposób rozstania. Przepisy nie uzależniają wprost prawa do odprawy od sposobu rozwiązania stosunku pracy ani od tego, która ze stron wystąpiła z inicjatywą. Przysługuje ona bowiem ze względu na fakt przejścia na emeryturę lub rentę, niezależnie od przyczyn rozwiązania umowy, co potwierdza uchwała SN z 29 maja 1989 r. (III ZP 19/89, OSNCP 1990, nr 4-5, poz. 61). Z kolei według uchwały SN z 3 marca 1989 r. (7/89, OSNCP z 1990 r. nr 6, poz. 77) należy się ona także, gdy dochodzi do tego za porozumieniem stron. Z jednym wyjątkiem dotyczącym ustania zatrudnienia na mocy porozumienia stron przed osiągnięciem przez pracownika wieku emerytalnego; ten odprawy nie dostanie. Otrzyma ją też ten, z kim umowę rozwiązano bez wypowiedzenia z przyczyn od niego niezależnych z powodu długiej choroby, a także ten, kto sam złoży wymówienie, nie podając jego powodów (nie ma takiego obowiązku).

Prawa do odprawy nie wyklucza również rozwiązanie umowy z upływem czasu, na jaki ją zawarto. Potwierdzają to wyroki SN: z 28 lipca 1999 r. (I PKN 174/99, OSN z 2000 r. nr 21, poz. 786) oraz z 26 sierpnia 1999 r. (I PKN 212/99, OSN z 2000 r. nr 24, poz. 889). Tak więc, odprawa należy się nawet, gdy umowa terminowa kończy się przed nabyciem przez pracownika uprawnień do renty, a choroba stwierdzona podczas zatrudnienia doprowadziła do przyznania mu renty (uchwała SN z 7 stycznia 2000 r., III ZP 18/99, OSN z 2000 r. nr 24, poz. 888).

Preferowana niezdolność do pracy. Nabycie odprawy rentowej nie zależy od rodzaju niezdolności do pracy. Przysługuje ona zatem bez względu na to, czy uprawniony przechodzi na rentę z tytułu całkowitej czy częściowej niezdolności do pracy; stałą, okresową czy czasową rentę (uchwała SN z 20 kwietnia 1989 r., II PZP 6/89, OSNCP z 1990 r. nr 3, poz. 35). Nie ma również znaczenia przyczyna powstania niezdolności do pracy. Może to być więc stan zdrowia, choroba zawodowa czy wypadek przy pracy (uchwała SN z 7 stycznia 2000 r., III ZP 18/99, OSN nr 24, poz. 888). Nie dostanie jej jednak ten, kto wybiera się np. na rentę rodzinną. Prawo do niej jest ściśle powiązane tylko z przejściem na rentę z tytułu niezdolności do pracy, a nie na jakąkolwiek.

Na emeryturę. Prawo do odprawy nie zależy od rodzaju emerytury. Dlatego przysługuje ona zarówno pracownikowi przechodzącemu na emeryturę tzw. powszechną, jak i wcześniejszą, np. z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze. Nie dostanie jej jednak osoba mająca pobierać świadczenie przedemerytalne.

W jakiej wysokości. Odprawa emerytalna czy rentowa należy się w stałej wartości jednomiesięcznego wynagrodzenia. Na ich poziom nie wpływają ani podstawa prawna świadczenia pracy, ani wymiar czasu pracy, ani ogólny czy zakładowy staż zatrudnienia. Oczywiście, nie ma przeszkód, aby firmowe przepisy płacowe (regulamin wynagradzania, uzp) ustaliły ją w wyższej wysokości. Przy jej obliczaniu stosuje się rozporządzenie ministra pracy i polityki socjalnej z 8 stycznia 1997 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop (Dz.U. nr 2, poz. 14 ze zm.).

Tylko raz w życiu. Pracownik, który raz otrzymał odprawę, nie może nabyć jej ponownie. Oznacza to, że prawo do odprawy przysługuje tylko raz w życiu. Zatem nie ma na co liczyć ten, kto już ją dostał w związku z otrzymaniem renty lub emerytury, a następnie podjął zatrudnienie, które ustało wskutek "ponownego" przejścia na któreś ze świadczeń (wyrok SN z 25 czerwca 1993 r., I PR 5/93, niepubl.; uchwała SN z 2 marca 1994 r., I PZP 4/94, OSN z 1994 r. nr 2, poz. 24, OSP 1994 r. z. 11, poz. 219). Z kolei, kto nabył prawo do odprawy emerytalnej, nie dostanie odprawy rentowej i odwrotnie. Na tym bowiem polega istota tego świadczenia. Nie ma przy tym znaczenia, czy prawo do odprawy powstało u tego samego, czy u różnych pracodawców. Jeżeli dana osoba pozostaje równocześnie w kilku stosunkach pracy, prawo do odprawy emerytalno-rentowej ustala się odrębnie dla każdego z nich (uchwała SN z 6 listopada 1984 r., III PZP 44/84, OSNC z 1985 r. nr 7, poz. 89). Oznacza to tyle odpraw, ile stosunków pracy w momencie przechodzenia na emeryturę czy rentę. Roszczenie o jej zapłatę przedawnia się z upływem trzech lat od dnia, w którym stało się wymagalne. A tym jest - w świetle wyroku SN z 9 kwietnia 1998 r. (I PKN 508/97, OSN z 1999 r. nr 8, poz. 267) - data rozwiązania stosunku pracy, także wtedy, gdy orzeczenie przyznające emeryturę zostało wydane później. Pracodawca ma obowiązek wypłacić ją w dniu ustania zatrudnienia, nawet gdy uprawnienia emerytalne czy rentowe zostaną przyznane poźniej. Jeżeli uczyni to potem, powinien wypłacić odsetki od dnia ustania stosunku pracy.


Kilka wyroków SN dotyczących odpraw emerytalnych lub rentowych:

z 28 lipca 1999 r. (I PKN 174/99, OSNAP 2000/21/786)
Przepis art. 921 § 1 k.p. wiąże prawo do odprawy emerytalnej z ustaniem, nie zaś z rozwiązaniem stosunku pracy. Wygaśnięcie stosunku pracy wskutek upływu czasu, na jaki zawarto umowę o pracę, nie wyklucza jego związku z przejściem na emeryturę.


z 9 kwietnia 1998 r. (I PKN 508/97, OSNAP 1999/8/267)
Roszczenie o zapłatę odprawy emerytalnej jest wymagalne od dnia rozwiązania stosunku pracy, także wtedy, gdy orzeczenie przyznające emeryturę zostało wydane później.


z 9 grudnia 1999 r. (I PKN 408/99, OSNAP 2001/9/305)
Pracownik, który rozwiązał umowę o pracę w związku z przejściem na rentę rodzinną, nie nabywa prawa do odprawy rentowej na podstawie art. 921 k.p.


Źródło:Rzeczpospolita

Komentarze

Wyświetlanie Sortowanie
Tylko zalogowani użytkownicy mogą komentować. Zarejestruj lub zaloguj się
INDIE 2015


Nasza nowa strona


Kodeks pracy


OKRESOWY Dla SŁUŻBY BHP, SZKOLENIE SIP


Kategorie


POZWOLENIA ZINTEGROWANE-HANDEL CO2


Głosowanie

Czy Państwowa Inspekcja Pracy spełnia swoją rolę

[ Wyniki | Ankiety ]

Głosów: 330
Komentarzy: 1


Polecamy ebooki



BHP EKSPERT Sp.z o.o.

NIP 678-315-47-15 KRS 0000558141 bhpekspert@gmail.com
tel.kom.(0)501-700-846
Tworzenie strony: 0,263710021973 sekund.