 |
|
|
|
Robert Łabuzek
+48501700846
Masz problem z BHP
szukasz odpowiedzi ?
Szybko i gratisowo otrzymasz poradę
zadzwoń lub napisz na maila. |
|
|
Na stronie przebywa obecnie....
|
|
|
|
| |
Zasady ustalalania wymiaru składek
Pracodawcy narzekają na wysokie koszty pracy, w tym na wysokie składki na ubezpieczenia społeczne. Jednocześnie nie są wykorzystywane możliwości zmniejszania obciążeń składkowych, przewidziane w przepisach o wyłączaniu z podstawy wymiaru składek wielu składników przychodu ubezpieczeniowego, ograniczaniu wysokości przychodów oskładkowanych, deklarowaniu przez ubezpieczonego podstawy wymiaru składek oraz o zasadach opłacania składek przez różne grupy ubezpieczonych.
Przychody zwolnione
z obciążeń składkowych
Szczegółowe zasady ustalania podstawy wymiaru składek reguluje rozporządzenie ministra pracy i polityki socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, wydane na podstawie ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (zob. podstawa prawna). Regulacje przedstawione w powyższym rozporządzeniu mają również zastosowanie przy obliczaniu podstawy wymiaru składek na pozostałe ubezpieczenia, czyli chorobowe i wypadkowe.
Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe pracowników, osób wykonujących pracę nakładczą (chałupników), osób będących w stosunku służby oraz osób wykonujących odpłatnie pracę na podstawie skierowania podczas odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania stanowi przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych. W podstawie tej nie uwzględnia się wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną oraz zasiłków z ubezpieczenia chorobowego i wypadkowego. Podstawę wymiaru składek na te ubezpieczenia członków rolniczych spółdzielni produkcyjnych i spółdzielni kółek rolniczych stanowi przychód z tytułu członkostwa w spółdzielni, tj. przychody z tytułu pracy w spółdzielni i z tytułu wytwarzania na jej rzecz produktów rolnych. Wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy z tytułu choroby również w tym przypadku podlegają wyłączeniu (art. 18 wymienionej ustawy).
Z podstawy wymiaru składek ubezpieczeniowych wyłącza się następujące dochody (par. 2 wymienionego wyżej rozporządzenia):
nagrody jubileuszowe (gratyfikacje) przysługujące pracownikowi nie częściej niż co 5 lat,
w należności obliczone od wielkości efektów uzyskanych przez zastosowanie pracowniczego projektu wynalazczego i za dokumentację dostarczoną przez twórcę projektu oraz nagrody za wynalazczość, a także za prace badawcze i wdrożeniowe,
nagrody ministra gospodarki za szczególne osiągnięcia w eksporcie,
odprawy pieniężne przysługujące w związku z przejściem na emeryturę lub rentę,
odprawy, odszkodowania i rekompensaty wypłacane pracownikom z tytułu wygaśnięcia lub rozwiązania stosunku pracy, w tym z tytułu rozwiązania stosunku pracy z przyczyn leżących po stronie pracodawcy, nieuzasadnionego lub niezgodnego z prawem wypowiedzenia umowy o pracę lub rozwiązania jej bez wypowiedzenia, skrócenia okresu jej wypowiedzenia, niewydania w terminie lub wydania niewłaściwego świadectwa pracy,
odszkodowania wypłacone byłym pracownikom po rozwiązaniu stosunku pracy, na podstawie umowy o zakazie konkurencji,
odprawy wypłacone pracownikom powołanym do zasadniczej służby wojskowej na podstawie art. 125 ustawy z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej,
wartość świadczeń rzeczowych oraz ekwiwalenty za te świadczenia wynikające z przepisów dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy, w tym posiłków profilaktycznych wydawanych na podstawie art. 232 kodeksu pracy,
jednorazowe odszkodowania z tytułu stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu lub śmierci oraz odszkodowania za przedmioty utracone wskutek wypadku przy pracy, przysługujące od pracodawcy,
wartość ekwiwalentów za pranie i reperację odzieży roboczej wykonywane przez pracownika oraz za przedłużenie używalności odzieży roboczej i za używanie odzieży własnej zamiast odzieży przekazanej przez pracodawcę,
ekwiwalenty pieniężne za użyte przy wykonywaniu pracy narzędzia, materiały lub sprzęt, będące własnością pracownika,
wartość ubioru służbowego (umundurowania), którego używanie należy do obowiązków pracownika lub ekwiwalent pieniężny za ten ubiór,
wartość finansowanych przez pracodawcę posiłków udostępnianych pracownikom do spożycia, bez prawa do ekwiwalentu z tego tytułu – do wysokości nie przekraczającej miesięcznie jednej czwartej najniższego wynagrodzenia za pracę (obecnie 190 zł),
wartość świadczeń okolicznościowych przyznawanych w formie rzeczowej lub w formie bonów towarowych, pod warunkiem że nie podlegają one wymianie na pieniądze – do wysokości nieprzekraczającej rocznie kwoty, która z tego tytułu została zwolniona od podatku dochodowego od osób fizycznych,
ryczałty i ekwiwalenty za używanie do celów służbowych środków lokomocji niebędących własnością pracodawcy – do wysokości nieprzekraczającej kwoty, która z tego tytułu została zwolniona od podatku dochodowego,
kwota otrzymywana przez pracownika z tytułu zwrotu kosztów przeniesienia służbowego oraz zasiłki na zagospodarowanie i osiedlenie w związku z przeniesieniem służbowym – do wysokości nieprzekraczającej kwoty, która z tego tytułu została zwolniona od podatku dochodowego od osób fizycznych,
należności z tytułu podróży służbowych – do wysokości określonej w odrębnych przepisach,
część wynagrodzenia pracowników zatrudnionych za granicą w polskich zakładach pracy, odpowiadająca równowartości diety przysługującej z tytułu podróży służbowej poza granicami kraju, za każdy dzień pobytu (zależna od państwa, w którym praca jest wykonywana),
równowartość dodatków dewizowych wypłacanych pracownikom zatrudnionym na morskich statkach handlowych i rybackich – w części odpowiadającej 75 proc. dodatków,
należności przysługujące pracownikom z tytułu wykonywania pracy poza stałym miejscem pracy lub stałym miejscem zamieszkania: dodatki, ryczałty za rozłąkę oraz strawne – do wysokości, która z tego tytułu zwolniona została z podatku,
świadczenia finansowane ze środków przeznaczonych na cele socjalne w ramach zakładowego funduszu świadczeń socjalnych,
świadczenia wypłacane z funduszu utworzonego na cele socjalno-bytowe na podstawie układu zbiorowego pracy u pracodawców, którzy nie tworzą zakładowego funduszu świadczeń socjalnych – do wysokości nieprzekraczającej rocznie kwoty odpisu podstawowego, określonej w art. 5 ust. 2 ustawy z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych,
świadczenie urlopowe – do wysokości nieprzekraczającej rocznie kwoty odpisu podstawowego,
zapomogi losowe otrzymane z tytułu klęsk żywiołowych, indywidualnych zdarzeń losowych lub długotrwałej choroby,
środki otrzymywane w zakładach pracy chronionej i zakładach aktywności zawodowej na rehabilitację zawodową, społeczną oraz leczniczą osób niepełnosprawnych, na podstawie odrębnych przepisów, z zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych albo zakładowego funduszu aktywności, z wyłączeniem wynagrodzeń finansowanych z tych funduszy,
składniki wynagrodzenia, do których pracownik ma prawo w okresie pobierania wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy, zasiłku chorobowego, macierzyńskiego, opiekuńczego, w myśl postanowień układów zbiorowych pracy lub przepisów o wynagradzaniu, jeżeli są one wypłacane za okres pobierania tego wynagrodzenia lub zasiłku,
dodatki uzupełniające zasiłek chorobowy wypłacane przez pracodawców – do kwoty nie przekraczającej łącznie z zasiłkiem chorobowym 100 proc. przychodu pracownika, stanowiącego podstawę wymiaru składek,
korzyści materialne wynikające z układów zbiorowych pracy, regulaminów wynagradzania lub przepisów o wynagradzaniu, a polegające na uprawnieniu do zakupu po cenach niższych niż detaliczne niektórych artykułów, przedmiotów lub usług oraz korzystaniu z bezpłatnych lub częściowo odpłatnych przejazdów środkami lokomocji,
dodatkowe świadczenia nie mające charakteru deputatu przyznawane na podstawie przepisów szczególnych – kart branżowych, np. ekwiwalent pieniężny z tytułu zwrotu kosztów przejazdów urlopowych, świadczenia na pomoce naukowe dla dzieci, świadczenia przyznawane z tytułu uroczystych dni – jak tradycyjne „barbórkowe”, z wyjątkiem nagród pieniężnych wypłacanych z tytułu uroczystych dni,
nagrody za wyniki sportowe, wypłacane przez kluby sportowe i polskie związki sportowe, oraz nagrody za wybitne osiągnięcia sportowe, wypłacane zawodnikom ze środków budżetowych,
wartość świadczeń przyznanych zgodnie z odrębnymi przepisami przez pracodawcę na podnoszenie kwalifikacji zawodowych i wykształcenia ogólnego pracownika, z wyłączeniem wynagrodzeń otrzymywanych za czas urlopu szkoleniowego oraz za czas zwolnień z części dnia pracy przysługujących tym pracownikom,
świadczenie przyznawane w naturze w postaci działki gruntu.
Wyłączenia z tytułu udziału w drugim filarze
Do podstawy wymiaru składek nie wchodzą także koszty opłacania przez pracodawcę składek z tytułu zawartych lub odnowionych przed 9 lipca 1998 r. umów ubezpieczenia na życie na rzecz pracowników, dotyczących ryzyk grup 1 oraz 3-5 działu I wymienionego w załączniku do ustawy z dnia 28 lipca 1990 r. o działalności ubezpieczeniowej (ubezpieczenie na życie, z wyłączeniem ubezpieczenia posagowego i zaopatrzenia dzieci). Wyłączenie to możliwe jest wówczas, gdy uprawnionym do otrzymania świadczenia nie jest pracodawca, a umowa ubezpieczenia, w okresie pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym ją zawarto, wyklucza: wypłatę kwoty stanowiącej wartość odstąpienia od umowy, możliwość zaciągania zobowiązań pod zastaw praw wynikających z umowy oraz wypłatę z tytułu dożycia wieku oznaczonego w umowie.
Dodatkowym warunkiem jest objęcie tym ubezpieczeniem co najmniej połowy pracowników w dniu zawarcia umowy ubezpieczenia, jednak do wysokości nie przekraczającej miesięcznie na osobę 7 proc. bieżącej, przeciętnej miesięcznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, przypadającej na pracownika danego pracodawcy (par. 2 pkt 31).
Podobnie traktowane są koszty opłacenia przez pracodawcę składek z tytułu zawartych lub odnowionych umów ubezpieczenia na życie na rzecz pracowników, dotyczących grup ryzyk 1 oraz 3-5 działu I
wymienionego w załączniku do ustawy z dnia 28 lipca 1990 r. o działalności ubezpieczeniowej, jeżeli umowy ubezpieczenia zostały zawarte lub odnowione przed dniem wejścia w życie ustawy o pracowniczych programach emerytalnych. Uprawnionym do otrzymania świadczenia nie może być pracodawca, a umowa ubezpieczenia w okresie przed osiągnięciem przez pracownika 60 lat albo wcześniejszym uzyskaniem przez niego uprawnień emerytalnych lub uprawnień do świadczeń rentowych z ubezpieczenia społecznego z tytułu niezdolności do pracy musi wykluczać: wypłatę kwoty stanowiącej wartość odstąpienia od umowy, możliwość zaciągania zobowiązań pod zastaw praw wynikających z umowy oraz wypłatę z tytułu dożycia wieku oznaczonego w umowie.
Ponadto warunki umowy ubezpieczenia na życie muszą być tak określone, aby co najmniej połowa pracowników danego pracodawcy miała możliwość być objęta tym ubezpieczeniem, jednak do wysokości nie przekraczającej miesięcznie na osobę 7 proc. bieżącej, przeciętnej miesięcznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, przypadającej na pracownika danego pracodawcy (par. 2 pkt 32 rozporządzenia).
Z podstawy wymiaru składek wyłącza się również koszty poniesione przez pracodawcę na nabycie na rzecz pracowników jednostek uczestnictwa funduszy powierniczych w rozumieniu ustawy z dnia 22 marca 1991 r. – Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi i funduszach powierniczych oraz funduszy inwestycyjnych w rozumieniu ustawy z dnia 28 sierpnia 1997 r. o funduszach inwestycyjnych.
Umowa w sprawie nabywania tych jednostek, zawarta między towarzystwem funduszy powierniczych lub funduszem inwestycyjnym a pracodawcą i pracownikiem w okresie przed osiągnięciem przez pracownika wieku 60 lat albo wcześniejszym uzyskaniem przez niego uprawnień emerytalnych lub uprawnień do świadczeń rentowych z ubezpieczenia społecznego z tytułu niezdolności do pracy musi zawierać postanowienia wykluczające:
umorzenie jednostek uczestnictwa funduszy powierniczych i możliwość żądania odkupienia jednostek uczestnictwa funduszy inwestycyjnych nabytych za środki pieniężne przekazane przez zakład pracy,
możliwość zaciągania zobowiązań pod zastaw wierzytelności, której przedmiotem jest umorzenie przez towarzystwo funduszy powierniczych lub odkupienie jednostek uczestnictwa przez towarzystwo funduszy inwestycyjnych, a ponadto została zawarta lub odnowiona przed dniem wejścia w życie ustawy o pracowniczych programach emerytalnych. Co najmniej połowa pracowników danego pracodawcy powinna mieć możliwość zawarcia wyżej określonej umowy. Tak określone koszty nabycia przez pracodawcę jednostek uczestnictwa podlegają wyłączeniu – do wysokości nie przekraczającej miesięcznie 7 proc. bieżącej, przeciętnej miesięcznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, przypadającej na pracownika u danego pracodawcy.
Wyłączenie z podstawy wymiaru składek ubezpieczeniowych, w przypadku dwóch ostatnich punktów, obejmuje tylko uczestników drugiego filara nowego systemu. Na mocy par. 2 pkt. 2 rozporządzenia tych wyłączeń nie stosuje się do przychodów pracowników biorących udział w pracowniczych programach emerytalnych oraz do przychodów pracowników, którzy zostali objęci ubezpieczeniami wymienionymi w pkt. 31 i 32 par. 2 ust. 1 rozporządzenia.
Jednocześnie wyżej wymienione rozporządzenie w par. 3 ustala, że wartość pieniężną:
świadczeń w naturze ustala się w wysokości przysługującego ekwiwalentu pieniężnego, a w razie braku tego określenia – według cen stosowanych wobec odbiorców z zewnątrz,
rzeczy lub usług zakupionych przez pracodawcę wyznaczają ceny ich zakupu,
udostępniania lokalu mieszkalnego określa obowiązujący czynsz lub koszt udokumentowany rachunkiem,
przychodów uzyskanych w walutach obcych – stanowią wyniki przeliczenia na złote według zasad przyjętych w przepisach o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Ograniczona podstawa
wymiaru składek ubezpieczeniowych
Pojęcie rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz kwoty jej ograniczenia w danym roku kalendarzowym zostało wprowadzone w art. 19 ustawy o s.u.s. Według tego przepisu nie może być ona wyższa od kwoty odpowiadającej trzydziestokrotności prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej na dany rok. Wysokość tego wynagrodzenia określana jest w ustawie budżetowej, ustawie o prowizorium budżetowym lub w ich projektach, jeżeli odpowiednie ustawy nie zostały wcześniej uchwalone. W razie braku tych podstaw do ustalenia maksymalnej rocznej podstawy wymiaru składek przyjmuje się przeciętne wynagrodzenie miesięczne z trzeciego kwartału roku poprzedniego.
W roku bieżącym wymieniona kwota wynosi 65 850 zł, o czym mówi obwieszczenie ministra pracy i polityki społecznej z dnia 10 grudnia 2002 r. (zob. podstawy prawne).
Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych przewiduje, że wymienione ograniczenie rocznej podstawy wymiaru składek dotyczy 21 grup pracowników, żołnierzy, funkcjonariuszy, duchownych i osób prowadzących działalność pozarolniczą, objętych obowiązkowym ubezpieczeniem emerytalnym i rentowym (art. 6 ustawy). Z tej możliwości może również skorzystać 5 grup uprawnionych do objęcia wymienionymi ubezpieczeniami na zasadach dobrowolności (art. 7 ustawy) oraz wszystkie osoby dobrowolnie kontynuujące te rodzaje ubezpieczeń po ustaniu obowiązku ubezpieczenia lub po zakończeniu ubezpieczenia dobrowolnego związanego z pracą w podmiotach zagranicznych (art. 10 ustawy).
Dodać tu trzeba, że ograniczenie rocznej podstawy wymiaru składek nie obejmuje ubezpieczeń chorobowego i wypadkowego. Wynika to zarówno z treści art. 19 ustawy, który wyraźnie mówi o rocznej podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, jak i z art. 20 ust. 2ustawy, wyłączającego możliwość ograniczenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe i ubezpieczenie wypadkowe.
Konsekwencje przekroczenia kwoty 65 850 zł
Od nadwyżki przychodów ubezpieczonego ponad wymienioną wyżej kwotę, stanowiącą trzydziestokrotność określonego wynagrodzenia, nie będą pobierane składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, co – siłą rzeczy – zwiększy dochód uzyskiwany przez ubezpieczonego. W przypadku ubezpieczonego z kilku tytułów ZUS ma obowiązek powiadomić płatników składek oraz za ich pośrednictwem samego zainteresowanego o przekroczeniu dopuszczalnej kwoty rocznej podstawy wymiaru składek. Jeżeli za ubezpieczonego składki są odprowadzane przez kilku płatników, to po przekroczeniu wymienionej kwoty może on złożyć oświadczenie o zaprzestaniu opłacania składek, zawiadamiając o tym ZUS (art. 19 ust. 5 ustawy), z tym że za skutki błędnego oświadczenia odpowiada wyłącznie sam ubezpieczony. W przypadku, gdy z tego tytułu powstanie zadłużenie wobec ZUS, ubezpieczony jest zobowiązany do spłaty całości tego zadłużenia.
ZUS ma na bieżąco prowadzić analizę kształtowania się wysokości rocznej podstawy wymiaru składek odprowadzanych na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Jeśli roczna podstawa wymiaru składek zostanie przekroczona, to ZUS – po poinformowaniu ubezpieczonego – nadpłacone składki zalicza na poczet przyszłych należności lub – na jego wniosek – zwraca je ubezpieczonemu (art. 24 ustawy).
Okres nieopłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z powodu przekroczenia kwoty maksymalnej rocznej podstawy wymiaru składek traktowany jest jako okres ubezpieczenia w rozumieniu przepisów ustawy o e. i r. z FUS. Zasada ta ma zastosowanie również do osób, dla których ubezpieczenie ustało w danym roku kalendarzowym, już po opłaceniu składek od rocznej maksymalnej podstawy wymiaru składek (art. 19).
Płatnik składek, po uzyskaniu przez pracownika wyższego przychodu, zaprzestaje opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, na podstawie informacji uzyskanej z ZUS lub na podstawie własnej dokumentacji płacowej. W przypadku, gdy z dokumentacji płacowej wynika, że przekroczenie ustalonej kwoty nastąpi w danym miesiącu, płatnik składek oblicza i przekazuje składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe tylko od tej części podstawy wymiaru składek, która nie spowoduje przekroczenia kwoty ograniczenia.
Warto więc, aby wszyscy ubezpieczeni osiągający ponadprzeciętne korzyści z tytułu zatrudnienia lub innej działalności zarobkowej prowadzili od początku roku ewidencję swoich przychodów. Mogą to czynić na podstawie tzw. raportów miesięcznych dla osoby ubezpieczonej (druk ZUS RMUA), przekazywanych im przez pracodawców.
|
| |
|
OKRESOWY Dla SŁUŻBY BHP, SZKOLENIE SIP
|
|
|
|
|
|
POZWOLENIA ZINTEGROWANE-HANDEL CO2
|
|
|
|
|
| |
Komentarze