Czy zadania bhp można zlecić innej firmie :: VORTAL BHP

- Czy pracodawca zatrudniający powyżej 100 pracowników może zlecać zadania służby bhp specjalistom spoza zakładu pracy? - pyta czytelnik DOBREJ FIRMY na łamach Rzeczpospolita

Choć odpowiedź na pytanie czytelnika wydaje się prosta, to odmienne opinie na ten temat mają Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej oraz Państwowa Inspekcja Pracy.

Co to za służba

Służba bezpieczeństwa i higieny pracy to wyodrębniona jednostka organizacyjna pełniąca funkcje doradcze i kontrolne. Takie zadania powinny być wykonywane w każdej firmie. To jednak, kto miałby je wykonywać i w jakiej formie, zależy od liczebności załogi w zakładzie.

Pracodawca zatrudniający powyżej 100 pracowników tworzy odrębną służbę bhp. Natomiast ten, u którego stan załogi nie przekracza 100 osób, powierza wykonywanie obowiązków służby bhp pracownikowi zatrudnionemu przy innej pracy.

Z firmy czy spoza niej

Co do zasady pierwszeństwo w pełnieniu służby bhp powinni mieć zatrudnieni w firmie. Takie wytyczne wynikają z dyrektywy nr 89/391/ EWG w sprawie wprowadzenia środków w celu poprawy bezpieczeństwa i zdrowia pracowników w miejscu pracy oraz z kodeksu pracy.

Jeżeli jednak pracodawca uzna, że wśród zatrudnionych brakuje osób kompetentnych do tego, aby pełnić zadania służby bhp, to może powierzyć je specjalistom spoza zakładu.

I tu pojawia się wątpliwość, która nie pozwala jednoznacznie odpowiedzieć na pytanie czytelnika. Z przepisów nie wynika bowiem, jaki pracodawca może zlecać zadania służby bhp osobom spoza firmy. Dopuszczający to art. 237 ¹¹ k.p. nie odnosi się ani do pracodawcy zatrudniającego do 100 pracowników, ani do takiego, u którego załoga jest liczniejsza. Trudno zatem przyjąć, że pracodawca z więcej niż setką ludzi nie może zlecić zadań służby bhp firmie zewnętrznej. Pogląd taki podzielają Naczelny Sąd Administracyjny oraz Główny Inspektorat Pracy.

NSA uznał, że różnicowanie pracodawców zatrudniających więcej lub mniej niż 100 pracowników pod kątem powierzenia wykonywania zadań służb bhp specjalistom spoza zakładu pracy jest nieuzasadnione (wyrok z 23 września 2005 r., I OSK 40/05).

Pracodawca behapowcem

Kodeks pracy dopuszcza również, aby obowiązki służby bhp pełnił sam pracodawca. Jest to możliwe, jeżeli zatrudnia: > do 10 pracowników albo > do 20 pracowników i jest zakwalifikowany do grupy działalności, dla której ustalono nie wyższą niż trzecia kategorię ryzyka w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (art. 237 ¹¹ k.p.).

Uwaga! Pracodawca, który zechce skorzystać z tej możliwości, musi spełnić jeszcze jeden warunek. Ma ukończyć szkolenie z zakresu zadań służby bhp.

Ilu w służbie

Kodeks pracy nie mówi, ile osób powinno wchodzić w skład służby bhp. Z rozporządzenia w sprawie służby bhp wynika jedynie, że tę liczbę ustala pracodawca, biorąc pod uwagę stan zatrudnienia oraz występujące w zakładzie warunki pracy i związane z nimi zagrożenia zawodowe, a także uciążliwości pracy.

Zatrudniający od 100 do 600 pracowników tworzy wieloosobową lub jednoosobową komórkę lub zatrudnia w niej pracownika służby bhp w niepełnym wymiarze czasu pracy. Gdy załoga przekracza 600 osób, pracodawca zatrudnia w pełnym wymiarze czasu pracy co najmniej jednego pracownika służby bhp na każdych 600 pracowników.

Na polecenie inspektora

Pracodawca musi też pamiętać o tym, że zwiększenie liczby pracowników tej służby może mu nakazać inspektor pracy. Natomiast u pracodawców, którzy nie musieli jej dotychczas tworzyć (np. zatrudniających poniżej 100 pracowników), inspektor ma prawo domagać się utworzenia nowej.

Uwaga! Decyzja inspektora pracy musi być uzasadniona stwierdzonymi zagrożeniami zawodowymi.

Etat albo zlecenie

Departament Prawny Głównego Inspektoratu Pracy wyjaśnia, że realizacja zadań służby bhp powinna być powierzona w ramach (pismo nr GNP/112-4561-3/2006): > umowy o pracę - w razie utworzenia służby bhp na podstawie nakazu inspektora pracy lub powierzenia wykonywania zadań służby bhp pracownikom zatrudnionym przy innej pracy, > umowy cywilnoprawnej - gdy zadania służby bhp powierza się specjalistom spoza firmy.

MARTA GADOMSKA, m.g.

Zdaniem Głównego Inspektoratu Pracy

Służba bhp według Departamentu Prawnego Głównego Inspektoratu Pracy (pismo nr GNP/112-4561-3/2006)

(...) W świetle wykładni art. 237k.p. dokonanej przez Naczelny Sąd Administracyjny w uzasadnieniu wyroku z 23 września 2005 r. (I OSK 40/05) pracodawca zatrudniający więcej niż 100 pracowników może powierzyć wykonywanie zadań służby bezpieczeństwa i higieny pracy specjalistom spoza zakładu pracy (...).

Zdaniem eksperta

Pogląd, że zatrudniający powyżej 100 pracowników nie może powierzyć zadań służby bhp specjalistom spoza firmy, jest dość rozpowszechniony. Zważywszy na to, że głoszą go niektóre organy administracji, stosowanie się do niego to wyraz przezorności pracodawców i sam rekomenduję klientom takie postępowanie.

Pogląd ten nie wynika raczej z kodeksu pracy, ale z rozporządzenia. Art. 23711 § 1 k.p. stanowi, że zatrudniający więcej niż 100 pracowników tworzy służbę bhp, ale nie wymaga wyraźnie, aby służba składała się koniecznie z pracowników. Ten ostatni obowiązek został wyraźniej określony w § 1 rozporządzenia RM z 2 września 1997 r. w sprawie służby bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sprawa nie jest jednoznaczna, ale z powodu dość jasnego sformułowania przepisów wykonawczych argumentacja, że duzi pracodawcy mogą swobodnie korzystać z outsourcingu w zakresie bhp, jest ryzykowna. Niestety § 1 rozporządzenia w sprawie służby bhp jest zbyt restrykcyjny i zasadna byłaby jego zmiana. Roch Pałubicki, prawnik w kancelarii Sołtysiński Kawecki & Szlęzak

Zdaniem resortu pracy

Służba bhp według Departamentu Warunków Pracy Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej (pismo nr DWP-I-053-560-ZR/06)

(...) Powierzenie zadań służby bhp specjalistom spoza zakładu pracy (podobnie jak możliwość powierzenia wykonywania zadań służby bhp pracownikowi zatrudnionemu przy innej pracy) powinno dotyczyć pracodawcy zatrudniającego do 100 pracowników. Art. 237§ 2 k.p. nie powinien być bowiem rozpatrywany w oderwaniu od § 1 tego artykułu. Przepis ten nakłada na zatrudniających powyżej 100 pracowników wyraźny obowiązek tworzenia służby bhp, uzależniając jednocześnie powierzenie wykonywania jej zadań (na podstawie umów cywilnoprawnych, np. umowy zlecenia) od mniejszej liczby zatrudnionych w zakładzie pracowników - nie więcej niż 100. Oczywiście obowiązek utworzenia służby bhp powinien być realizowany także zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z 2 września 1997 r. w sprawie służby bezpieczeństwa i higieny pracy. Jego przepisy uszczegóławiają regulacje zawarte w kodeksie pracy, przyjmując, że przy tworzeniu służby bhp podstawowym kryterium jest liczba zatrudnionych pracowników (...).